Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przyszły futurum

Język: polski
EJP 1991, 39-40 Definicja współczesna

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Cytaty

W czasie przyszłym trybu życzącego dodaje się be able, np. I shall be able, thou shalt be able, i t.d.

Czas przyszły [słowa posiłkowego To have mieć] I will have będę miáł [...]

Czas na koniec przyszły jest dwojaki: niedokonany na słowa niedokonane, np. będzie siedział; i dokonany na słowa dokonane, np. siędzie.

Rozważywszy jednak tworzenie się naszych czasów, okazuje się widocznie, że tryb rozkazujący w ogóle tworzy się z trzeciéj osoby liczby pojedynczéj czasu teraźniejszego słów niedokonanych, a czasu przyszłego słów dokonanych, w piérwszéj i drugiéj formie dodając głoskę j, jako to: kocha, da, otwiera; kochaj, daj, otwieraj.

Przedniejsze czasy są: teraźniejszy, przeszły i przyszły.

Czas przyszły wyraża, że byt, stan i czynność podmiotu mają jeszcze zajść w przyszłości, to jest po chwili, w któréj się o nich mówi […].

Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.

§ 274. Czas przyszły w języku polskim, podobnie jak i w innych słowiańskich, ze względu na formę bywa dwojaki: złożony i niezłożony, zależnie od tego, czy słowo jest postaci niedokonanej, czy też dokonanej.