Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo inchoatywne

Hasło w cytatach: słowa inchoatywne
Język: polski
Geneza: łac. inchoativus 'początkowy'
Dział: Fleksja, Semantyka, Części mowy (współcześnie)
EJO 1999, 496 Definicja współczesna

Rodzaj czynności (postać czynności). Niem. Aktionsart. Kategoria semantyczna czasownika wyodrębniona ze względu na sposób, w jaki może przebiegać czynność lub trwa stan. [...] Ze względu na r. cz. wyróżnia się najczęściej następujące typy czasowników: [...]; inchoatywne (czyli ingresywne albo inchoativa, ingressiva) oznaczające początek czynności (np. zapłonąć 'zacząć się palić').

Cytaty

Pierwszy Statorius-Stojeński w Polonicae grammatices institutio Cracoviae 1568 mówi, że od słów dokonanych tworzą się częstotliwe: „a perfectis verbis derivantur frequentativa", ale słowa dokonane mieszał z niedokonanemi, na co wskazują przytoczone przez niego przykłady: robię — rabiam, piję — pijam, widzę — widam, trę — ścieram, drę — zdzieram [...]. Wreszcie wspomina o [słowach] inchoatywnych: siwieję, starzeję się.

To samo powtarza się u Fr. Mesgniena (Grammatica 1649) i u Karola Woyny (Compendiosa linguae pol. institutio 1690).