Historical dictionary
of grammatical terms online

wyraz

Language: polski
EJO 1999, 645-646 Contemporary definition

Wyraz. Rozumiany potocznie jako najmniejsza znacząca jednostka jęz. wykazująca względną samodzielność składniową jest w rzeczywistości terminem wieloznacznym, którego definicja zależna jest od płaszczyzny jęz., dla której pojęcie "wyraz" ma być definiowane. Niezbędne jest wyróżnienie co najmniej czterech odrębnych pojęć obejmowanych tradycyjnym terminem: wyraz fonologiczny, wyraz ortograficzny, wyraz gramatyczny, wyraz słownikowy, czyli leksem, wyraz tekstowy. Jako synonimu terminu „wyraz" używa się niekiedy określenia „słowo"

Quotations

Mała litera napisze się, gdy wyrazy po dwukropku dalszym ciągiem są jednego zdania; np. Człowiek z dwu części uczyniony jest: z duszy i ciała.

A [...] Tak samo brzmi w wyrazach: ancient, dawny, scarce, rzadki [...].

Wyrazy są nieprzeliczone, a podług różności narodów rozmaite.

Szt/1854, p. 6 Definition

Wszelki głos ludzki znaczący jakie wyobrażenie zmysłowe zowie się wyrazem.

Szt/1854, p. 6 Definition

Wszystkie atoli [wyrazy] dadzą się podzielić: 1. Na odmienne, a temi są: imię rzeczowne, przymiotne i liczebne, zaimek, słowo i imięsłów. 2. Nieodmienne: przysłówek, przyimek, spójnik i wykrzyknik.

Szt/1854, p. 9 Definition

Wszelka część mowy, czyli wszelki wyraz.

Wyraz jest jednym rysem w obrazie myśli naszéj przez mowę działanym, — stanowi już jednę całostkę w szeregu pojęć, które myśl składają.

Kam/1870, p. 6 Definition

Wyraz jest to część mowy, mająca jakieś znaczenie w myśli.

P. Z czego składa się mowa ludzka? 0. Mowa ludzka składa się ze zdań, np. To dziecko uczy się dobrze. P. A zdania z czego się składają? 0. Zdania składają się z wyrazów, które inaczej zowiemy częściami mowy, np. To—dziecko—uczy—się—dobrze.[...] Wyrazy składają się z syllab czyli ze zgłosek, np. To, dzie-cko, u-czy, się, do-brze.

Zdania składają się ze słów czyli wyrazów.

Semantyka (nauka o znaczeniu wyrazów). Wyrazy samodzielne i niesamodzielne

Słowotwórstwo (nauka o budowie wyrazów).

Fleksja (nauka o odmianie wyrazów).