terminów gramatycznych online
końcówka osobowa
Cytaty
Orzekającym (verbum finitum) nazywa się czasownik, posiadający końcówki osobowe, a więc w trybie oznajmującym, w trybie warunkowym i w trybie rozkazującym.
[…] Do zdań eliptycznych nie zaliczamy takich zdań, w których zaimek osobowy jako podmiot jest opuszczony, gdyż w nich podmiot jest zawarty w samej końcówce osobowej czasownika; również nie jest eliptycznym zdanie z opuszczonym łącznikiem, bo łącznik, jako słówko czysto formalne, żadnej treści nie zawiera.
[…] O znaczeniu form koniugacyjnych w zakresie zdania pojedynczego: […] Jak deklinacja (sama lub z pomocą przyimków) umożebnia sprawowanie pewnych funkcji w zdaniu imionom, tak koniugacja służy czasownikom do wyrażenia różnych względów, jakim podlega orzeczenie zdania; zaś przysłówki formalne są pomocnikami koniugacji [...]. Najważniejszą cząstką formalną słowa orzekającego jest końcówka osobowa, na której właśnie polega siła orzekająca czasownika, a która nadto umożebnia czasownikowi formalną zgodę orzeczenia z podmiotem. Odmiana przez czasy służy do wyrażenia, czy mówiący odnosi czynność lub stan, wyrażony przez orzeczenie, do przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości. Odmiana przez tryby wyraża, czy mówiący uważa czynność lub stan, wyrażony orzeczeniem, za rzeczywisty, za możebny czy za konieczny.
Siła orzekająca czasownika nie spoczywa jednak w jego treści, tj. w źródłosłowie, lecz w jego formie, tj. w końcówce osobowej.