Historical dictionary
of grammatical terms online

stopniowanie przymiotników, przysłówków

Language: polski
EJO 1999, 559 Contemporary definition

Stopniowanie. Oznaczanie różnic w intensywności cech. W pracach dotyczących stopniowania mówi się na ogół tylko o cechach nazywanych przez przymiotniki i przysłówki, a pomija niesłusznie inne części mowy - rzeczownik i czasownik.

Quotations

Grammatyka jest dwojaka, powszechna i szczególna. [...] Powszechna Grammatyka zawiera takie prawidła, które się we wszystkich językach znajdują, np. stopniowanie, przypadkowanie, czasowanie i szykowanie.

A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:

1wsza: Stopniowanie; jest to podwyższenie Przysłówków albo Przymiotników przez stopnie, np. pięknie, piękniej, najpiękniej; piękny, piękniejszy, najpiękniejszy.

Stopniowanie, comparatio.

Wielość objaśnia się ogółowo iloskazem, zaś wielkość i potęga stopniowaniem.

Stopniowanie podzielić można na dwa główne oddziały: na stopniowanie stosunkowe, kiedy przymioty są postawione w stosunek i porównywane pomiędzy sobą co do potęgi, — i na stopniowanie bezstosunkowe, kiedy przymioty są uważanemi samoistnie ze względem tylko na ich własną potęgę.

Formy gramatyczne, służące do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.