terminów gramatycznych online
imiosłów zwyczajny
Język: polski
Cytaty
Imiosłowy. Zwyczajné: będący, á, é. Osobliwé: bądąc, bywszy.
Imiosłowy zwyczajne, zakończone na ący mają znaczénie względów czasu teraźniéjszégo, np. dający, biorący, etc. Zakończone na any, ony, ęty, ity, yty, np. kochany, uczony, wzięty, bity, kuty, kryty etc. znaczą czas przeszły, ale służą słowém posiłkowém być do wszystkich czasów słowa biernego, np. Jestem, byłém, będę kochany, czczony etc.
Imiosłow zwyczajny ma własność Przymiotnika i Słowa. Jako Przymiotnik odmienia się przez Rodzaje, Liczby, Spadki, a niekiedy i przez Stopnie, a jako Słowo Czasy oznacza.
Imiosłowy zwyczajne Teraźniejszy: Będący a, e [...] Przeszły: Były, Była, Byłe, z rzeczownikiem [...] Przyszły [...] Mający, a, e, być (znanym, ną, ném, nymi, nemi).
IMIOSŁOWY [...] 2. Zwyczajne czyli Okoliczne. Teraźniejszy czynny. Znający r. m. [...] Różnoczasowy bierny rodzajowny (35). Znany, m. Bity, m. Robiony, m. [...] Różnoczasowy bierny nierodzajowny (35). Znano. Bito. Robiono. [...] (35) Imiosłowy te, dla tego zowią się Różnoczasowe, iż przyjmują różne czasy słowa posiłkowego, dla czynienia z niemi różnych czasów w czasowaniu bierném. (36). Imiosłowy bierne nierodzajowne, znano, bito, i t. d. wszystkie samy, znaczą czas przeszły, ze Słowem zaś posiłkowem różnych czasów, różne czynią czasy jednoosobownie. Przyszłyczynny. Mający, m. znać. Mający bić. [...] Przyszły bierny Mający być znany, Mający być bitym.
IMIOSŁOWY Osobliwe czyli Bez-okoliczne. Teraźniejszy. Czynny: znając się [...] Przeszły. Czynny: znawszy się. Pobiwszy się. [...] Przyszły. Czynny: Chciawszy się znać. Musiawszy się pobić. [...] 2. Zwyczajne czyli Okoliczne. Teraźniejszy. Czynny: znający się (41), znająca się [...] Przyszły. Czynny: Mający się i t. d. znać [...] Rzeczowniki słowowo-nijakie. Znanie się. Pobicie się. [...] (41). W słowach zaimkowych nie ma Imiosłowów różnoczasowych; Imiosłow czynny zastępuję ich miesce czasując się ze słowem posiłkowém, być np. On jest (był, będzie, i t. d.) znający się na kim lub na czém.
Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].
Coniugatio — czasowanie [...], participium flexible — imiesłów, uczestnik (t. 2, przyp.), imiosłów (wyd. z r. 1817) zwyczajny, inflexible — osobliwy, activum — czynny, passivum — bierny [...].