terminów gramatycznych online
czas przeszły praeteritum, nie tylko lm.
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przeszły oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia.
Cytaty
Rodzajow mają słowa przeszłych czasow trzy: Męski (Masculinum) былъ писалъ, był pisał, Białogłowski (Femininum) [...], Srzedni (Neutrum) было писало było pisało.
Wszystkie przeszłe czasy w Białogłowskim rodzaju przemieniają Ъ. na А. w śrzednim na О. w wielkiej liczbie na И; [...] утихъ ucichł, утихла ucichła, утихло ucichło, утихли ucichli.
Czas [...] Prze: бывшій Bywszy. Przy: будущій Mający bydź.
Czas [...] Przeszły. бывъ albo бывши Bywszy, gdy był.
Pod względem czasu słowa wyrażają teraźniéjszość, przeszłość i przyszłość, ponieważ wszelkie działanie, wszelki byt, albo są teraz, albo były w przeszłym czasie, albo będą w czasie przyszłym. Dlatego też słowo ma czas teraźniéjszy, przeszły i przyszły; np. czytam, czytałem, będę czytał [...].
Nie wszystkie słowa polskie wyrażają te sześć zmian w czasie teraźniéjszym, bo nie wszystkie wyrażają działania jednokrotne, częstokrotne, dokonane i często dokonane. Działania z natury swojéj tylko dokonane, nie mogą się wyrażać przez słowa jednokrotne i częstokrotne; np. minąć (kogo), jak podobnie działania, które z natury swojéj są zawsze tylko powtarzane, albo oznaczają działanie ciągłe, nie mogą się wyrażać przez słowa jednokrotne; np. mięszać. Ale można powiedzieć zmięszać, kiedy chcę wyrazić działanie dokonane, które się powtarza. Uwaga ta stosuje się także do czasów przeszłego i przyszłego.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.