Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zmiękczenie (spółgłosek, spółgłoski)

Język: polski

Cytaty

Twardemi są: ł, ch, d, dż, t, cz, sz , ż, r, rz, bo nie mogą spływać na miękką samogłoskę i, jednak niektóre z nich mianowicie szumiące służą drugim na zmiękczenie. Reszta spółgłosek są miękkiemi, lub zmiękczającemi się przy oparciu swojego wygłoszenia na samogłosce i, a te są: j, l, n, ń, h, k, k’, g, g’, dz, dź, c, ć, s, ś, z, ź, w, w’, f, f’, p, p’, b, b’, m, m’. Są jednak stosunkowo twardemi zmiękczającemi się przez inne.

[...] Po tych przemianiach ostatniéj spółgłoski piérwotnika w syczące zębowe z, s, odrzucá się násuwne s s pogłosu sk, wszędzie zaś gdziejindziéj pozostaje cały pogłos sk, przed którym płynne ł, n miękczą się w l, ɳ, wszelkie zaś jinne spółgłoski nie przemieniające się w skutek zmiękczeniá w spółgłoskę syczącą pozostáwiá się bez zmiękczeniá, a w szczególności spółgłoski wargowe b, p , v, m.

Trzeci podział spółgłosek na: twarde i miękkie.

Twardemi spółgłoskami zowiemy te, w których nie słychać żadnego pieszczenia głosu, jako to: b, p, d, t, w, f, g, h, ł, s, z, itp.

Miękkiemi przeciwnie nazywamy te, w których dźwięku czuć zmiękczenie i pieszczotliwość; takiemi są np.: ń, ć, ś, ż, l, oraz grubsze nieco zmiękczenia takie, jak: ż, sz, rz, dz, dż, itp.