terminów gramatycznych online
celownik przypadek
Dativus (celownik). Przypadek zaliczany w językoznawstwie ie. do konkretnych, wskazujący prymarnie na przedmiot, ku któremu jest skierowana czynność.
Cytaty
3ci przypadek nazywa się: Celownik, a kładzie się na pytanie: komu? czemu?.
Isza odmiana. P. ma końcówkę: -a (dawniejsza -u). C. i Mj. ma końcówkę: -u. N. ma końcówkę: -em.
[...] Każdą formę rzeczownika oznaczającą jeden s tych siedmiu stosunków, nazywámy skłonnikiem; stąd wypływá, że w naszym języku jest siedem skłonników w każdéj liczbie, które to skłonniki s kś. Kopczyńskim nazywámy jak następuje, lecz w jinnym porządku: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Wołácz, 4. Miejscownik, 5. Dopełniácz, 6. Celownik, 7. Nárzędnik. Skłonniki te różniące się od siebie pospolicie swemi zakończeniami, które gramatyka łacińská wymieniá cáłkiem w jinnym porządku, nazwáł kś. Kopczyński w swej Gramatyce dlá Szkół Národowych przypádkami, skłánianie zaś samo przypadkowaniem [...].
[...] Pomiędzy przysłówkami rzeczownikowemi widzieliśmy nárzędniki tak liczby pojedyńczéj jako i mnogiéj, jako to: ukrádƙem, ⴅilcƙem, nurƙem lądem, morem [...] itd.; tutaj zaś pomiędzy przysłówkami przymiotnikowemi znajdujemy wpráwdzie bierniki, miejscowniki i celowniki, lecz żádnego nárzędnika [...].
Ile jest przypadków? Język polski ma w obu liczbach po siedm spadków, którym od względów, jakie oznaczają, dano szczególne nazwy. [...] c) Celownik kładzie się na pytania komu? czemu? i oznacza istotę, dla któréj coś się dzieje, która jest celem działania [...].
Jakie przypadki nazywają się bezwzględnemi, a jakie względnemi? Bezwzględnemi są mianownik i wołacz, bo one nie wyrażają żadnego względu,—: dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik i miejscownik.
Przypadki mają nawet swe nazwy osobne. Nazwy te są: 1. Mianownik. 2. Dopełniacz. 3. Celownik. 4. Biernik. 5. Wołacz. 6. Narzędnik. 7. Miejscownik. Nazw tych używać będziemy w odmianach rzeczowników.
M. ten
D. tego
C. temu
B. jak Dop. lub jak M.
N. tym
M. (w) tym