Historical dictionary
of grammatical terms online

miejscownik przypadek

Language: polski
EJO 1999, 345 Contemporary definition

Locativus (miejscownik). Termin używany przede wszystkim w odniesieniu do jęz. ie. na oznaczenie przypadku wyrażającego, najogólniej, miejsce rozumiane w sensie statycznym, tzn. bez implikacji ruchu.

Quotations

[...] Każdą formę rzeczownika oznaczającą jeden s tych siedmiu stosunków, nazywámy skłonnikiem; stąd wypływá, że w naszym języku jest siedem skłonników w każdéj liczbie, które to skłonniki s kś. Kopczyńskim nazywámy jak następuje, lecz w jinnym porządku: 1. Mianownik, 2. Biernik, 3. Wołácz, 4. Miejscownik, 5. Dopełniácz, 6. Celownik, 7. Nárzędnik. Skłonniki te różniące się od siebie pospolicie swemi zakończeniami, które gramatyka łacińská wymieniá cáłkiem w jinnym porządku, nazwáł kś. Kopczyński w swej Gramatyce dlá Szkół Národowych przypádkami, skłánianie zaś samo przypadkowaniem [...].

[...] Pomiędzy przysłówkami rzeczownikowemi widzieliśmy nárzędniki tak liczby pojedyńczéj jako i mnogiéj, jako to: ukrádƙem, ⴅilcƙem, nurƙem lądem, morem [...] itd.; tutaj zaś pomiędzy przysłówkami przymiotnikowemi znajdujemy wpráwdzie bierniki, miejscowniki i celowniki, lecz żádnego nárzędnika [...].

Nazwy tych przypadków są: 1. mianownik; 2. dopełniacz; 3. celownik; 4. biernik; 5. wołacz; 6. narzędnik; 7. miejscownik.

Mian. ci nasi bracia, księża.

Dopełn. tych naszych braci, księży.

Celow. tym braciom, księżom.

Biernik = dopełniaczowi: tych braci, księży.

Wołacz = mianow.: nasi bracia, księża.

Narzęd. braćmi, księżmi.

Miejscow. w braciach, księżach.

Wcześniej wyszedł z użycia miejsc. licz. podwójnej, dopeł. utrzymywał się dłużej w języku.

§ 96. Rzeczownik dziecię [...] w liczbie zaś mnogiej ma osnowę deklinacyjną skróconą dzieć- i odmianę taką samą, ja k rzeczowniki rodzaju żeńskiego, zakończone w mianowniku liczby pojedyńczej na spółgłoskę miękką (np. kość), to jest: M. dzieci, D. dzieci, C. dzieciom, B. i W. dzieci, N. dziećmi, Mc. w dzieciach.