terminów gramatycznych online
spółgłoska przeciągliwa
Język: polski
Cytaty
Nazywamy [spółgłoskami] przeciągliwemi spółgłoski, które na wzór samogłosek dają się mniéj więcéj przeciągać bez żadnéj zmiany położenia organów mownych.
Ze spółgłosek zaś mocnych najprzeciągliwsze są: s, sz, ś, od właściwego brzmienia syczącemi zwane, i odpowiadające im słabe: z, ż, ź, jako téż spółgłoska rz brzmieniem swojém zbliżająca się do ż; po nich idą spółgłoski mocne ch, f, fi, i odpowiadające im słabe h, w, w', tudzież najmniéj przeciągliwe: c, cz, ć, i odpowiadające im dz dż dź, które do syczących należą.
Nareszcie ze spółgłosek płynnych [spółgłoską] przeciągliwą jest r, a wszystkie inne, jako to: m, m', n, ń, ł, l, j, są nieprzeciągliwe.
Mamy tedy spółgłosek więcéj lub mniéj przeciągliwych dwadzieścia: s sz ś, z ż ź rz, ch h, f fi, w w', c, cz, ć, dz dż dź, r; nieprzeciągliwych zaś piętnaście następujących: p p', b b', t, k, d, g, m m', n ń, ł, l, j.
Pomiędzy [spółgłoskami] przeciągliwemi jest syczących trzynaście s sz ś, z ż ź, rz, c cz ć, dz dż dź, z których ostatnie sześć są najmniéj przeciągliwe, i odpowiadają nieprzeciągliwym: t, k, d, g.
Spółgłoski przeciągliwe łatwo się łączą z nieprzeciągliwemi, nawet bez pomocy następnych samogłosek np. most, bóbr, wosk; podobnież łatwo się łączą z sobą spółgłoski więcéj i mniéj przeciągliwe, a mianowicie: ść, źdź, szcz, np. gość, gwoźdź, leszcz, barszcz.
Również interesująca jest terminologia T. Sierocińskiego.
Terminologia. Litera consonans muta — nieprzeciągliwa, spirans — przeciągliwa, fortis — mocna, lenis — słaba.