terminów gramatycznych online
przybyt głosek
Język: polski
Cytaty
Przez Przybyt, rozumieją się té zgłoski, któré w Imionach przybywają nad liczbę Przypádku piérwszégo: w Słowach zaś nad liczbę zgłosek drugiéj osoby, Trybu oznajmującégo, czasu teraźniejszégo, liczby pojedynczéj, formy czynnéj, czy práwdziwéj czy zmyślonéj.
Wiémy co jest przybyt tak w Imionach jak w Słowach.
Przybywanie głosek w wyrazach wchodzących do mowy nazywamy przybytem, a ubywanie ubytem. Tak zaś przybyt jako i ubyt jest albo nie połączony z zamianą np. król króla królowi królem, kocha kochaj, cnota cnot, (on) kraje (ty) kraj; albo połączony z zamianą np. stół stołu, chléb chleba, sąsiad sąsiedzie, wdowa wdów, zwierzęta zwierząt, (on) leje (ty) léj.
Przybyt lub ubyt równie jak zamiana zdarza się najczęściéj przy końcu wyrazów.
Czasem jednak przybyt zachodzi na początku wyrazów np. piękniejszy najpiękniejszy, lepszy najlepszy.
Końcowe e przybywa w wyrazach zakończonych na spółgłoskę twardą lub niby twardą, która przy takowym przybycie podlega zmiękczeniu lub zamianie na niby miękką, a wyrazy powiększają się o jednę zgłoskę np. pan panie, rektor rektorze, Biskup Biskupie, Bóg Boże, człowiek człowiecze.
Spółgłoska j, jako najmiększa ze wszystkich spółgłosek, służy do złagodzenia lub urozmaicenia brzmień spółgłoskowych, przez przybyt lub zamianę np. miejsce, najpierwszy, piękniejszy, twardziejszy, zamiast miesce, napierwszy, pięknszy, twardszy. Tu należą wyrazy: ogrojec mołojec, zamiast ogrodziec mołodziec, gdzie nie zachodzi wprawdzie przybyt, ale zamiana dź na j.