terminów gramatycznych online
samogłoska jotowana głoska
Język: polski
- Część II. Rozdz. 1. Wiadomości z głosowni i etymologii: Jes/1886
- Opis fizyjologiczny i rodowód samogłosek: Malin/1869
- Wstęp do Głosowni. - Język słowiański i jego narzecza. - Abecadło wszechsłowiańskie. - Podział mowy odnośnie do Głosowni.: Malin/1869
Cytaty
[...] Nadto starzy Słowianie pisali niekiedy, aczkolwiek nie jednostajnie, jor lub jer pomiędzy dwiema spółgłoskami rozpoczynającemi zgłoskę, które s fizyjologicznych powodów w wymáwianiu nie łączyły się ściśle ze sobą, czyli pomiędzy którem i słychać w saméj rzeczy odbitkę tchnieniá [...], s których to piérwszy wyráz jest dwuzgłoskowy, drugi zaś jednozgłoskowy; w piérwszym wyrazie pisali jor e, gdyż w jinnych formach tego słowa następuje pod d samogłoska czystá, np. dąti itd., w drugim jer, które tu nie jest wcale znakiem miękczeniá dlá poprzedzającego p , albowiem w peną spółgłoska jinaczéj brzmieć nie może, tylko jak w polskim pną, t. j. twardo; a jeżeli starzy Słowianie pisali tutáj po p to e, to jedynie dlá tego, że w dalszych formach tego słowa może następować tylko samogłoska jotowaná [...]. Błędnie zatym prof. Mikłosicz i zwolennicy jego nauki poczytują jor i jer na końcu wyrazów i zgłosek za jakąś tajemniczą i dotąd nie odgadnioną połowiczną samogłoskę [...].
W naszym i starosłowiańskim języku są, jakeśmy widzieli w poprzedzającym paragrafie, na początku wyrazu samogłoski czyste i jotowane; lecz nietylko na początku wyrazów, ale i w środku po spółgłoskach pojáwiają się tak samogłoski czyste, jak i jotowane [...].
Do miękkich brzmień samogłoskowych liczą się również tak zwane samogłoski jotowane: ja, je, jé, ji, jo, jó, ju, ją, ję, które mają także tę własność, że jeżeli następują po spółgłosce, natenczas to j zlewa się ze spółgłoską i przemienia ją na odpowiednią miękką.