Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

styczka

Hasło w cytatach: ztyczka
Język: polski
Dział: Ortografia, Fonetyka (współcześnie)
  • O pismowni w języku polskim: Prz/1816

Cytaty

Nasi starzy Pismownicy nie zaradzili temu nieładowi i nie wprowadzili Dwoic czyli Społgłosek w postaci jednego pisu dwa społtony wyobrażających na odrożnianie zbiegu Społgłosek gęstych: sf, sk, sp, st, jak w Greczyznie przypuszczona jest z takich ostatnia ς, zwana Stygma [...]; ale się im podobało nieprzyjemne ztyczki Społgłosek: ts i tz, ks i kz zastąpić przez dwie Dwoice Zębobitne, jakiemi są: 1. C zamiast ts i tz. 2. X zamiast ks i kz. Jednak nie postąpili do wynalezienia inszych Dwoic, ktoreby, procz czterech wyżyj wspomnianych Społgłoskowych ztyczek, zastąpić jeszcze mogły ztyczki: ds i dz, gs i gz, ps i pz, jak w Greczyznie jest z takich ostatnia Ψ, zwana Psy, bo im się zdawało, że wszystkie ztyczki Społgłosek, okrom dwoch, przez dwie wprowadzone Dwoice wyrażanych, powinny się pisować w całyj postaci ztykających się pisow, gdzieby należało, czy w swojskich czy w obcych słowach, a nie chcieli mnożyć Dwoic, ktorychby, oprocz dwoch przyjętych jeszcze 7 wynaleźdź byli musieli, zkądby było Abecadło urosło aż do liczby 31 Bukw.

Wszelako ztyczka Społgłosek ts wyłamuje się czasem z pod władzy Dwoicy C. Tak może dziś bydź zpor, jak się powinny pismować Przymiotniki, pochodzące od Istotnikow, kończących się na T? Czy przez C, czy przez TS? Tak np. jedni piszą przez TS Piłat Pontski, Pismo Gotskie, jako pochodzące od Pont i Got; a drudzy je pismują przez C: Piłat Poncki, Pismo Gockie! Wyznaję, że oba sposoby w tem miejscu zdają się bydź dobre, jednak wołałbym przypuścić to drugie pismowanie przez C, za dogodniejsze, bo C, ważące łącznie TS, rownie pięknie a krocyj wyraża pochodzaki od słow, kończonych na T, jak od kończonych na K , i przywykliśmy rownie widzić C w Przymiotnikach: Bracki od Brat, i Sarmacki od Sarmata, jak w Przymiotnikach: Kozacki od Kozak i Tracki od Trak.

Powiązane terminy