terminów gramatycznych online
samogłoska ścieśniona
Samogłoski zamknięte (ścieśnione). Mówi się o nich wówczas, gdy w danym jęz. występuje opozycja między dwoma samogłoskami, które różnią się tylko stopniem otwarcia, np. e (otwarte): e (zamknięte).
Cytaty
Z żadnéj grammatyki łacińskiéj nie mógł się dowiedziéć [Parkosz] o otwartych i ściśnionych samogłoskach: czytał w nich tylko, że każda samogłoska może być długa lub krótka (longa vel brevis), i to zastosował do pisma polskiego.
[...] jeżeli spółgłoska po ściśnionéj samogłosce następująca, od niéj się odłączy, ściśniona samogłoska zamienia się na otwartą: płód pło-du, rój ro-ju (patrz str. 24–25).
SAMOGŁOSKI ściśnione, 11, 46. Czy są własnością mowy polskiéj, 14, 34. I
Wzdłużenie samogłosek. W dzisiejszym języku żywym nie ma samogłosek długich i krótkich. Pozostały tylko ich ślady np. w chronologicznych zmianach samogłosek niedawno ścieśnionych np. é dziś e.
Stwardnienie i zmiękczenie spółgłosek. Przykład na stwardnienie (historyczne): W wyrazie łza nastąpiło stwardnienie miękkiego starosł. l' (sleza). Przykłady stwardnień żywych: anieli, aniołowie, dworzec, dworak... Stwardnienia i miękczenia spółgłosek zależne są od następujących po nich samogłosek ścieśnionych (miękkich) i, e, z (wyjątkiem e = ъ).