Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pierwiastek rdzeń, źródłosłów

Język: polski
Definicja współczesna

Zob. rdzeń

Cytaty

Przyimek o, równie jak inne w skład słów wchodzące, odróżniać potrzeba od głosek do pierwiastku słowa należących. Np. w słowach orać, ostrzyć, polować, władać, stać, stronić i t. p. początkowe głoski nie są przyimkami, bo się nie mówi rać, —strzyć, —lować, —ladać, —lać, —tronić i t. p

W zakończeniach stwo, ski, przydanych do pierwiastku mającego ostatnią głoskę d lub t, zmienia się s na dz lub c; np. lud, ludzki; dowódca, dowództwo; brat, bractwo.

W tworzeniu wyrazów pochodnych na ski zakończonych, zdarzają się też inne zmiany spółgłosek do pierwiastku wyrazu należących. [...] Np. wieś, wiej-ski; Zamość, Zamojski; Lublin, lubelski; brat, braterski.

W budowie wyrazów wyróżniamy różne cząstki składowe. Najważniejszą cząstką czyli rdzeniem, z któ­rego wyraz każdy zbudowany, jest piérwiastek. Z pierwiastku tworzy się też zwykle cała rodzina wyrazów, np. w wyrazach: uroda, — przyroda, — rodzić, — wrodzić; — urodziny,narodzenie, —wyrodek, — rodzice, — zgłoska: rod jest właśnie piérwiastkiem.

Rzeczowniki: rachunek, rysunek, szacunek, opiekun itp. piszemy przez u, bo one pochodzą od piérwiastków, przybierających w czasie teraźniejszym i w czasach pochodnych, przyrostek (sufiks) u, np: rys-u-ję, rach-u-je, szac-u-ję.