Historical dictionary
of grammatical terms online

język narząd

Language: polski
Etymology: psł. *ęzykъ
EJO 1999, s. 269-270 Contemporary definition

Język. [...] 3. Anatomiczny organ człowieka odgrywający główną rolę w artykulacji mownej.

Quotations

D. Brzmi dotykająć końcem języka podniebienia, czego żywy chyba głos nauczyciela nauczy.

Brzmienia spółgłosek l, r, nie możemy zmieniać na słabe i mocne, bo przy ich wyrabianiu, kanału ust nie zapieramy, ale tylko przykładamy koniec języka do podniebienia.

Kiedy zatem uważam, że przy wydaniu głoski je, język styka się z podniebieniem bliżéj tego miejsca, gdzie wyrabiamy głoski gardłowe.

Język składa się z wyrazów, wyrazy z brzmień w mowie. Brzmień tych oddanie, czyli wymawianie uskutecznia się przy pomocy następnych narzędź mowy: ust, płuc, języka, zębów, podniebienia i krtani za przewodnictwem żywego głosu nauczyciela wymawiać i czytać uczącego [...].

[...] Każdá zaś spółgłoska jest brzmieniem towarzyszącym głosowi samogłoski, powstającym na początku lub na końcu głosu samogłoski przez uderzenie lub ciśnienie na siebie nárzędzi mównych, np. b, m. Nárzędziá mówne są dwojakie: jedne ruchome, jako to: język i wargi, drugie nieruchome, jakiemi są zęby, podniebienie i gardło.

[…] Samogłoska i wymáwiá się nájwięcéj spłaszczonym kanáłem przez znaczne przybliżenie języka do podniebieniá […].

Organa mowy dzielą się na:

1-sze organa głosu: płuca i drogi oddechowe, do których należą: oskrzela, tchawica i krtań ze strunami głosowemi,

2-ie organa artykulacyi, nazywane w gramatykach narzędziami mownemi i służące do urabiania głosu: gardziel, jama ustna i jama nosowa; jamę ustną stanowią: podniebienie, mięśnie policzkowe, język, zęby, wargi.

Spółgłoski wymawiamy, wydobywając głos z piersi i równocześnie używając poszczególnych narzędzi mowy, któremi są: krtań, podniebienie, zęby, język, wargi.