Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

modus imperativus

Język: łaciński
EJO 1999,s. 248 Definicja współczesna

Tryb morfologiczny będący wykładnikiem semantycznego trybu woluntalnego. Wyraża rozkaz, prośbę, radę itp., a w zdaniach przeczących zakaz, lub ostrzeżenie

Cytaty

DonCul/1560, s. [46] ([46]-[47]) Definicja

Modi qui sunt? Indicativus, ut lego, imperativus, ut lege. Optativus, ut utinam legerem. Coniunctivus, ut cum legam. Infinitivus, ut legere. Impersonale, ut legitur.

Mora/1592, s. 168 L4v [172] Definicja

Quid est [Modus] Imperativus? Quo utimur in imperando et praecando.

[Co to jest tryb rozkazujący? To taki, którego używamy w rozkazywaniu lub proszeniu.]
Vol/1612, s. [58]

Modi quot sunt? Sex: indicativus, imperativus, optativus, potentialis, subiunctivus et infinitivus.

Don/1649, s. [32] Definicja

Modi qui sunt? Indicativus ut lego: Imperativus ut lege: Optativus ut utinam legerem: Coniunctivus ut cum legam: Infinitivus ut legere. Impersonalis ut legitur.

Obyczáje ktore są? Ukázujący jáko czytam: Rozkázujący jáko czytaj: Żądájący jáko obym czytał: Złączájący jáko gdy czytam: Nieograniczony jáko czytáć. Krom osob jáko czyta się.

Fook/1768, s. 62 (61-62)

IMPÉRATIF. Sing. Ama, ou amato, aime, Amato, qu'il aime.

[...]

IMPERATIVUS. Sing. Ama, lub amato, kochaj. Amato niech kocha.

Don/1795, s. [21]

Modi sunt septem. Sposobow jest siedm, [I]ndicativus, Ukazujący, Imperativus, Roska[z]ujący, Subjunctivus, Złączający, Optativus, Żądający, Potentialis, Mogący, Permissi[v]us, Dopuszczający, et Infinitivus, i Nieograniczony.

Szum/1809, s. 86 (85-86)

Trybów jest w polskim języku 4:

1wszy: Bezokoliczny (Infinitivus), [...].

3ci; Rozkazujący (Imperativus), przedstawia on czynność w sposobie rozkazującym, np. znaj, niech zna, znajmy, znajcie, niech znają.

Szum/1809, s. 110-111

TRYB ROZKAZUJĄCY (MODUS IMPERATIVUS).

Czas teraźniejszy (praesens).

znaj [...].

Szum/1809, s. 231

Rozkazujący, imperativus.

Gddk/1816, s. [219]

[Verborum Modi] Imperativus. [Słow tryby] Rozkazujący.