Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

modus imperativus

Język: łaciński
EJO 1999,s. 248 Definicja współczesna

Tryb morfologiczny będący wykładnikiem semantycznego trybu woluntalnego. Wyraża rozkaz, prośbę, radę itp., a w zdaniach przeczących zakaz, lub ostrzeżenie

Cytaty

Modusnaznaczenie, obyczaj; indicativus – ukazujący, skazujący, coniunctivus – słączający, optativus – żądający, imperativusrozkazujący, infinitivus – niezgraniczony, niezagraniczony.

ROZKAZUJĄCY [...] – 2) gram. rozkazujący <modus> imperativus RN (k. tyt.); rozka<zu>jący <modus> imperativus R t8 (mp; av. modus); rozkazujące naznaczenie vel obyczaj imperativus modus R p4v (md). Zob. NIEZAGRANICZONY, NIEZGRANICZONY, OBYCZAJ, UKAZUJĄCY, WSKAZUJĄCY, ŻĄDAJĄCY.

Verbum, ma cztery Modos, Indicativum, Imperativum, Coiunctivum, Infinitivum: Z ktorych Indicativus z prostá pokazuje i ma wszytkie trzy Personas; Coniunctivus zaś (Subiunctivus) przez pewną Particulam przyłączony bywa, i tákoż ma trzy Personas. Imperativus rozkázuje, i dla tegoż nie ma pierwszej Persony. Infinitivus nie ma żadnej Persony, i dla tegoż názywa się Verbum Infinitum, inne záś Modi zowią się Verbum finitum.

Modi sunt septem. Sposobow jest siedm, [I]ndicativus, Ukazujący, Imperativus, Roska[z]ujący, Subjunctivus, Złączający, Optativus, Żądający, Potentialis, Mogący, Permissi[v]us, Dopuszczający, et Infinitivus, i Nieograniczony.