Historical dictionary
of grammatical terms online

participium

Language: łaciński
Contemporary definition

imiesłów

Quotations

Participiumuczesnik.

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączanie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.

(*) Nie sądzę tu być rzeczą potrzebną Poczynających dowcipy rożnicę między Nomen, Pronomen i Participium mieszać bardziej niżeli objaśniać; dosyć się to w przyzwoitym czasie wykona, kiedy Uczeń pojąwszy dobrze Nomen przyjdzie do dalszych części mowy. Wszakże niektórzy Grammatycy wszystkie te trzy części mowy pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.

Gerundia i Participia czyli Uczestnictwa są to przydatki werbow jako od nich pochodzące.

[..] gdy przyjdziemy do tej części mowy, ktora się nazywa Participium.

P. Co jest Uczestnictwo albo Participium? O. Jest słowo pochodzące od Verbum, trzy razy jak Adjectivum przez trzy rodzaje w naszym języku mowiące się i przez spadki staczające się, jako: stojący, ca [...] malowanego, malowanej. P. Dlaczego ta Część mowy nazywa się Uczestnictwem czyli Participium.

P. Ktore Gerundia i Participia Rodzącym cieszą się spadkiem?

Du verbe actif amo (ce qu'on doit entendre des autres verbes de la même conjugaison) on en forme le nom adiectif amans amantis, celui, qui aime, qui est quelquefois un substantif amant; comme aussi un'autre adiectif amaturus, amatura, amaturum, qui aimera, ou qui doit aimer, qu'on emploie à l'infinitif futur. On appelle ces deux noms participes, parce qu'ils prennent une partie du verbe, et ils sont de veritables nomes, et on les nomme Participes en ans et en rus à cause de leur terminaison.

[...]

A verbo activo Amo kocham, amas (co się ma rozumieć o innych słowach tejże koniugacji,) uformowano nomen adiectivum Amans, amantis, ktore jest czasem substantivum, jako też i inne adiectivum, amaturus, ktory ma kochać, amatura, amaturum, ktorego zażywają in futuro modi infinitivi. Te dwa nomina nazywają participia, ponieważ partycypują od verbum, i są prawdziwie nomina; nazywają je participia na ans, i na rus, z przyczyny takiej ich terminacji.

Nous avons dit vers la fin de la Conjugaison du verbe Amo, que les participes, les supins, et les Gérondifs sont de simples noms adjectifs, et substantifs tirés des verbes.

[...]

Mowiliśmy przy końcu koniugacji słowa Amo, że Participia, supina i gerundia są nomina substantiva i adiectiva pochodzące od werbów.