Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj męski

Język: polski
Geneza: kalka łac. genus masculinum
EJO1999, 496-497 Definicja współczesna

Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).

Cytaty

W polskich przymiotnikach łatwo można było odróżnić w dalszych przypadkach rodzaj nijaki od rodzaju męzkiego, samogłoski bowiem rozróżniające rodzaj w pierwszym przypadku (piękny, piękne), można było przenieść do dalszych przypadków.

Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. Rodzaj męzki jest przedniejszy niż żeński, a żeński niż nijaki np. ojciec i matka dobrzy, siostra i dziecię dobre.

Masculinum, Femininum et Neutrum, domyślaj się genus triplex, aequalis formae et dignitatis, po polsku zas pierwsze dwa rodzaje męzki żeński dobrze oddano w tłumaczeniu, w trzecim zas Neutrum potwornie zbłądzono, jak żaden naród sławiański tego nie uczynił.

Pyt. Ileż mamy rodzajów w mowie polskiej? Odp. 4ry Męzki, żeński, średni i liczbowy, mnogo-ogółowy. (Inaczej zwany obojętnym).

Rzeczowniki, do których da się zastosować tylko słówko: ten, są rodzaju męskiego.

Rzeczowniki, do których da się zastosować tylko słówko: ta, są rodzaju żeńskiego.

Rzeczowniki, do których da się zastosować tylko słówko: to, są rodzaju nijakiego.

Form takich, jak: zań, weń, przezeń, nań, wolno używać tylko wtenczas, kiedy się odnoszą do rzeczownika rodz. męskiego, i to tylko w liczbie pojedynczej.