Historical dictionary
of grammatical terms online

rodzaj męski

Language: polski
Etymology: kalka łac. genus masculinum
EJO1999, 496-497 Contemporary definition

Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).

Quotations

Rodzaje Imion są te trzy: Męski, Niewieści, i trzeci ani Męski, ani Niewieści.

Takich jest wiele Męskiego rodzaju, Niewieściego żadne, trzeciego wszystkie.

Anglicy mają trzy rodzaje męzki, żeński i nijaki. Do męzkiégo rodzaju należą Bogowie, Aniołowie, ludzie, i samce zwiérząt, gdy ich płeć wyrazić chcemy [...].

Rodzaje męzki i żeński wyrażamy pospolicie przez te zaimki he on, she ona, a ich przymioty przez his jégo, her jéj, their ich, a rodzáj nijaki przez it to, przymioty zaś jego przez its tégo, their ich.

Le kładzie się przed Imionami Rodzaju Męzkiego. La przed Imionami Rodzaju żeńskiego.

[Genus] Masculinum. [Rodzaj] Męzki.

Skrócenia zwyczajne w pismie. [...] n. rod. nazwisko rodowe r. m. rodzaj męzki r. ż. rodzaj żeński r. n. rodzaj nijaki spk. spadek l. poje. liczba pojedyńcza l. mn. liczba mnoga sł. dk. słowo dokonane sł. ndk. słowo niedokonane.

Rodzajów jest trzy, męzki, żeński, i nijaki. Męzki [...] Żeński [...] Nijaki [...].

Br/1848, p. 30 Definition

Rzeczowniki zakończone na spółgłoski należą w ogólności do rodzaju męskiego, n. p. zamek.

Dwa są rodzaje istot wedle płci: męski i żeński, ale są także istoty bezpłciowe, jakiemi są wszystkie rzeczy martwe, lub co do płci obojętne, — rodzaje też istotników są trzy: męski, żeński, oraz nijaki.

Rodzaj męski ma końcówkę twardą, a chociaż zmiękczoną, to zawsze z małym wyjątkiem spółgłoskową (…).

Kr/1897, p. 45 Definition

§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki; np. dobry syn, pierwsza córka, każde dziecko i t. p.

§ 54. Wzór 2-gi: rzeczowniki r. męs., z końcową spółgłoską miękka w mianowniku.

Z czasem dopełniacz wszedł w użycie wyłączne zamiast biernika w rzeczownikach r. m. osobowych i zwierzęcych, tak, że dziś wszystkie imiona żywotne męskie mają biernik zapożyczony z dopełniacza (np. widzę ojca).