Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień pierwszy o przymiotnikach

Język: polski

Cytaty

Z Mianującego spadku pierwszego stopnia, ktory zawsze jest taki, jak się słowo zwyczajnie mowi bez podwyższenia lub poniżenia [...].

O. Prze właśnie jak przez[...] często dodaje się pierwszemu lub trzeciemu stopniowi komparacyi powiększajac ich znaczenia, jako: przesławny, przenajświętszy.

P. Zkąd się formują Przysłowia w pierwszym stopniu Komparacyi?

Stan normalny przymiotnika uważany jest za stopień piérwszy, czyli równy, gdy np. mówimy: dąb tak twardy, jak heban. Są zaś jeszcze dwa stopnie wyższe od niego, to jest drugi, np.: twardszy, jeżeli moc lub ilość przymiotu jednego, jest wyższą od mocy, lub ilości przymiotu drugiego; — i stopień trzeci, np.: najtwardszy, oznaczający najwyższą moc, lub ilość przymiotu między porównywanemu Stopień pierwszy i drugi, posługując się liczbą, ściśle oznaczają potęgę i różnice przymiotów, np.: długi na dwa łokcie, dwa razy dłuższy, dłuższy dwa łokcie. Stopień trzeci udziela tylko ogólne wyobrażenie przewagi przymiotu między wszystkiemi (najmniéj trzema) postawionemi w stosunek, nie dające się liczbą określić, np. najdłuższy nie można mówić: najdłuższy dwa łokcie.