Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spójnik

Język: polski
EJO 1999, 545 Definicja współczesna

Spójnik. Wyraz pomocniczy pełniący prymarnie funkcję wskaźnika syntaktycznego. Wiąże składniki zdaniowe w zespoły zwane zdaniami złożonymi bądź składniki wyrazowe wewnątrz zdań pojedynczych.

Cytaty

W téy mieszaninie tracą często wyrazy pierwiastkową swą naturę, i z odmiennych stają się w łączeniu nieodmiennemi: rzeczowniki, słowa lub zaimki z przyimkami, zamieniają się na wykrzykniki, przysłówki lub spójniki, np. przebóg, dajgobogu, wpodłuż, wszerz, wpoprzecz, nakrzyż, tojest.

Przyrostek że ma postać spójnika że, np. wiem że tak jest.

Zdania współrzędne mogą następować po sobie dwojako, tj.:

a) bez żadnego zgoła połączenia, i wtenczas wiąże je z sobą tylko jedna ogólna myśl, jak to się ma wła­śnie ze zdaniami, znajdującemi się na czele tego paragrafu:

b) albo też spajają się ze sobą wyrazami: i, a, lub, albo, potém, nakoniec, i t. p., które właśnie z tego powodu spójnikami się zowią.

Spójników właściwych, czyli wyrazów, za pomocą któ­rych jedno zdanie z drugiém się wiąże, jest bardzo mała ilość w języku polskim. Z tego powodu używamy bardzo często i przysłówków jako spójników.

Czystemi spójnikami naszemi są: i, a, ale, lecz, albo, bo, [...] i kilka innych. Reszta bierze się z przysłówków: np. również, potém, nakoniec, częścią — częścią itp.; nazywamy je spójnikami niewłaściwemi. W nauce składni wyrazu: spójnik będziemy używali w ogólniejszém znaczeniu tj. będziemy nim oznaczali wszystkie wyrazy do łączenia zdań służące.