terminów gramatycznych online
spójnik
Spójnik. Wyraz pomocniczy pełniący prymarnie funkcję wskaźnika syntaktycznego. Wiąże składniki zdaniowe w zespoły zwane zdaniami złożonymi bądź składniki wyrazowe wewnątrz zdań pojedynczych.
Cytaty
W téy mieszaninie tracą często wyrazy pierwiastkową swą naturę, i z odmiennych stają się w łączeniu nieodmiennemi: rzeczowniki, słowa lub zaimki z przyimkami, zamieniają się na wykrzykniki, przysłówki lub spójniki, np. przebóg, dajgobogu, wpodłuż, wszerz, wpoprzecz, nakrzyż, tojest.
Przyrostek że ma postać spójnika że, np. wiem że tak jest.
Spójniki są tak nazwane, że spajają wyrazy lub zdania. Z nich jedne znacząc dodatek, przyczynę, przypuszczenie, i t. d. nazywają się łączące. He and his brother reside in London, on i jego brat mieszkają w Londynie. [...] Drugie wyrażając sprzeczność między zdaniami, mają rozdzielające znaczenie, i dla tego nazywają się rozłączające. Though he was frequently reproved, yet he did not reform, chociaż był często napominany, jednak nie poprawił się.
Spójniki łączą też same tryby i czasy słów, i też same przypadki imion i zaimków. He speaks and writes accurately, mówi i pisze dokładnie. [...] Jeżeli dwa zdania zawierają w sobie różne tryby i czasy, lub gdy jedno zdanie jest twierdzące a drugie przeczące, należy w drugiem powtórzyć przypadek pierwszy. He lives temperately, and he should live temperately, żyje wstrzemięźliwie i powinien żyć wstrzemięźliwie. [...]
Spójnik łączy pojedyncze wyrazy, lub całe myśli i zdania, przez co przyczynia się do gładkiéj i płynnéj mowy, np. ojciec i syn, żeby miał, toby dał.
Spójnik sam przez siebie prawie nic nie znaczy, i dlatego téż dam nigdy nie bywa używany, atoli w mowie jest koniecznie potrzebny, gdyż ułatwia jéj płynność i przykłada się do jasnéj zrozumiałości i gładkości myśli.
Spójniki, tak jako przysłówki i przyimki są: właściwe i niewłaściwe, pojedyncze i złożone, niektóre z nich dają się skracać lub przedłużać, np. że, iż, jak, tak, żeby, ażeby, jeśli, jeżeli, niśli, niżeli, choć, chociaż i t. d.
Spójnikiem nazywa się wyraz nieodmienny, który wiąże dwa wyrazy lub dwa zdania.