Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik męski

Język: polski

Cytaty

Rzeczownik [...]— męzki, gdy jest nieżywotny, a należy podług swego zakończenia do rodzaju męzkiego, np. grad, grat, i t. d. lub gdy się ogulnie i bezwarunkowo mówi o Rzeczowniku tego rodzaju, obejmując wszelkie jego gatunki żywotne, nieżywotne i t. d. — żeński, gdy jest nieżywotny, lub gdy się ogulnie i bezwarunkowo mówi o Rzeczowniku tego rodzaju, obejmując wszelkie gatunki jego i zakończenia.

FORMA SPADKOWAŃ.RZECZOWNIKI MĘZKIE dzielą się na cztéry Przedziały mające w 5tym. spadku liczby pojedyńczej e, ie, u, iu, ju [...] PRZEDZIAŁ I. [...] Pawle!,[...] PRZEDZIAŁ II. [...] Kapłanie [...] PRZEDZIAŁ III. Dziedzicu! [...] PRZEDZIAŁ IV. [...] Gołębiu! [...] Kraju!

Rzeczowniki pochodnie męskie tworzą się zwykle z piérwotnych rzeczowników męskich a niekiedy ze słów […].

Są pisarze, którzy dają rzeczownikom tego wzoru w drugim spadku zakończenie na ów, ale zasady języka są przeciwne temu, przynajmniéj o ile się to ściąga do rzeczowników mających zakończenie złagodzone. Rzeczowniki te bowiem należą ze swojego zakończenia do rodzaju żeńskiego, a ile razy zajmują miéjsce pomiędzy rzeczownikami męskiemi, to zawsze tylko wyjątkowo; niewłaściwie więc jest dawać im w drugim spadku zakończenie na ów, które jest wyłączną cechą rzeczowników rodzaju męskiego. Wszakże tam gdzie rzeczownik tego wzoru ma spółgłoskę naczelną zaostrzoną i oznacza osobę mężczyznę, zakończenie na ów może się usprawiedliwić.

Dotychczasowa zasada jest tu taka: Przymiotnik, odnoszący się do rzeczownika męskiego, kończy się w Narzędniku i Miejscowniku liczby pojedyńczéj na-ym lub -im.

W zakończeniu na „ów” 2 p. l. m. rzecz. męskich: synów, domów, krajów, mowców, ojców (dom), Wojciechów (las).

Rozróżniamy deklinację rzeczowników: a) męską, rzecz. męskie zakończ. na spółgłoskę i zdrob. na o, b) żeńską, na a, i oraz na spółgłoskę zmiękczoną lub powstałą ze zmiękczenia, c) nijaką, na o-e, ę, d) mieszaną męskie rodowe na o i pospolite na a, nijakie obce na um.