Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

deklinacja czwarta

Język: polski

Cytaty

[…] A że podług niezbędnych práw analogiji, temáta pochodne, t. j. urobione za pomocą przydanych pogłosów do piérwiástku urábiają się i urábiać muszą według normy temátów piérwotnych, przeto w polskim skłánianiu rzeczowników nie ma ani jednego temátu, tak piérwotnego, jak i pochodnego kończącego się na samogłoskę, czyli: w skłánianiu polskich i starosłowiańskich rzeczowników każdy temát kończyć się koniecznie musi na jakąkolwiek spółgłoskę, a nigdy na samogłoskę, nie jak np. w łacinie w 4 i 5 deklinacyji [...].

[...] Prof. Małecki w swojéj Gramatyce wydanéj we Lwowie r. 1863 postawiwszy sobie za pewnik, że wyrazy pochodne koniecznie od mianownika liczby pojedyńczéj urábiać się muszą, co jest błędem, przychodzi w swojéj deklinacyji 4téj, w któréj obejmuje rzeczowniki żeńskie kończące się w mianowniku liczby pojedyńczéj na spółgłoskę, do równie błędnego wniosku, że temát, który nazywá źródłosłowem tych rzeczowników, kończy się na spółgłoskę twardą, dlá tego, że wyrazy pochodne od kość, gęś, kreɣ itd. brzmiące kostka, gąska, krvavy, urábiają się od piérwiástków kost, gęs, krv [...].