of grammatical terms online
liczba
Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).
Quotations
Numerus, Liczba, à ta dwojaka. Numerus singularis, Liczba pojedyncza. Pluralis mnoga.
Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. Rodzaj męzki jest przedniejszy niż żeński, a żeński niż nijaki np. ojciec i matka dobrzy, siostra i dziecię dobre.
Mamy grammatycznych liczb trzy: pojedynczą, podwójną i mnogą.
Wszystkie słowa polskie odmieniają się w każdym trybie (wyjąwszy bezokoliczny) i czasie, zwyczajnie przez dwie liczby, pojedynczą i mnogą.
Liczbą w gramatyce nazywamy końcową odmianę istotników czyli imion rzeczownych, dla oznaczenia jednéj albo téż wielu istot. Liczb jest dwie: pojedyńcza, w któréj używamy istotnika, gdy mówiemy o jednéj istocie […]; mnoga, w któréj używamy istotnika, gdy mówiemy o dwóch, kilku lub więcéj istotach [...].
Podmioty trzech osób, tj. istotniki lub zamiast nich stojące zaimki ja, ty, on, odmieniają się przez liczby i różnego są rodzaju, zatém i słowa dla zgody z niémi odmieniamy przez liczby, co się nazywa liczbowaniem, a w czasie przeszłym i z niego urobionych i przez rodzaje, i to się nazywa rodzajowaniem [...].
Bezokoliczny wyraz słowa ma postać rzeczownika, kończy się zwykle na ć, i w zdaniu jest dopełnieniem; wyraża samo tylko znaczenie i niejako treść słowa, bez oznaczenia okoliczności czasu, osoby, liczby i rodzaju […].
§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...], dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.