Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

LICZBA[...] Liczba numerus RN (wykl. przednia).

LIDŻBA [...] Słowo co znamionuje lidżbę numerale nomen i. verbum R x3 (mp).

SŁOWO ‘wyraz, mowa; także gram.: czasownik’ (łącznie ok. 40 razy) [...] numerus pluralis wielga liczba ut magistri, numerale nomen aut verbum Słowo co znam<io>nuje liczbę RN (k. tyt.).

Quid est Numerus? Co jest liczba? Est vocis singularis à plurali distinctio: vel est accidens, quo unum à multis discernim[us] [hoc est, multitudinis index.] Lidżbá jest znak, rozdział czyniąca, ktorą pokázujemy, wiele jest czego, to jest, Wiele jest ich, o ktorych mowiemy: Jeśli jeden, czyli więcej.

Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis ut hi magistri.

Liczby imion wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko ten mistrz. Wielka/ jáko ci mistrzowie.

Numeri verborum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut ego, Plurális ut legimus.

Liczby słow wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko czytam/ Wielka jáko czytamy.

Gdzieby ani pierwiastek, ani pochodne jednegoż rodu nie usuwały wątpliwości, tam ją usunie którakolwiek z odmian grammatycznych, które są: przez rodzaje, liczby, przypadki, osoby, czasy i tryby.

Zaimki dzierżawcze odmieniają się przez liczby a przez rodzaje tylko w trzeciéj osobie liczby pojedyńczéj równie jak zaimki osobiste, od których pochodzą.

Mamy grammatycznych liczb trzy: pojedynczą, podwójną i mnogą.

Wszystkie słowa polskie odmieniają się w każdym trybie (wyjąwszy bezokoliczny) i czasie, zwyczajnie przez dwie liczby, pojedynczą i mnogą.

§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...], dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.