terminów gramatycznych online
osoba gramatyczna
Geneza: łac. persona 'osoba'
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
Il y a trois Personnes Ego, Tu, Ille, au singulier. Nos, Vos, Illi, au plurier.
[...]
Osoby (personae) są trzy: Ego Ja, Tu ty, Ille on, in singulari. Nos my, Vos wy, Illi oni, in plurali.
Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].
Wiele jest w słowie przypadkow? octo, ośm, Figura wyobrażenie, species, kształt, Genus, Rodzaj, conjugatio, Sprzążenie, modus sposob, Tempus, czas, numerus, liczba, Persona Osoba.
Zwyczaj nie dozwala po niektórych Słowach kłaść Zaimek je, lubo zachodzi zapytanie; na przykład: nie mogę mówić, Extravague je? czy szaleję? [...] W takowym razie trzeba się uciec do następujących sposobów mówienia: Est-ce que, albo croyez vous que. [...] Te sposoby mówienia równie mogą bydź użyte we wszystkich Osobach na wyrażenie Zapytania.
Słowo z przedmiotem zdania zgadza się w osobie i liczbie, w czasie zaś przeszłym zgadza się także w rodzaju.
Jeżeli rzeczowniki lub zaimki wyrażają rozmaite osoby grammatyczne, słowo zgadza się z lszą, bez względu na 2gą i 3cią; gdy zaś 1sza nie wchodzi do przedmiotu zdania, słowo w 2giéj osobie kłaść należy. Podług tychże zasad zgadzają się przymiotniki i słowa, gdy jeden z rzeczowników, z któremi je zgodzić należy, kładzie się w przypadku 6tym z przyimkiem z.
Formy fleksyjne: czasownik właściwy (★słowo osobowe, verbum finitum); osoby, wyrażające stosunek podmiotu czynności do osoby mówiącej: ★osoba pierwsza, druga, trzecia.
Osoba, p. czasowniki III.