terminów gramatycznych online
osoba gramatyczna
Geneza: łac. persona 'osoba'
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
Persona – osoba a. persona.
Słowo co jest? Część mowy z czásem i osobą krom spadku spráwiáć nieco ábo cierpieć ábo żadnego z tych známionując.
VErbum quid est? Pars orationis cum tempore et persona sine casu agere aliquid aut pati aut neutrum significans.
Słowu ile przypada: Siedṁ. Ktore: Jákość, sprzężenie, rodzaj, liczbá, wyobráżenie, czás i osobá.
Verbo quot accidunt? Septem. Quae? Qualitas, coniugatio, genus, numerus, figura, tempus et persona.
Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].
Wiele jest w słowie przypadkow? octo, ośm, Figura wyobrażenie, species, kształt, Genus, Rodzaj, conjugatio, Sprzążenie, modus sposob, Tempus, czas, numerus, liczba, Persona Osoba.
1) Na wyrażenie osoby, tj. piérwszéj okoliczności sądu zamkniętego w słowie, mamy końcową odmianę zwaną osobowaniem, czyli odmianą przez osoby. Trzy osoby wchodzą do mowy, piérwsza, która mówi; druga, do któré mówi; trzecia, o któréj jest mowa. Zaimki wyrażające te osoby, są dla piérwszéj ja, dla drugiéj ty, dla trzeciéj on. Do zaimków tych osób stosuje się słowo przez różną końcową odmianę, np. ja jestem, mam, mówię [...].
Słowo zgadza się z zaimkiem osobistym, lub z innym podmiotem, czy wyraźnym lub domyślnym, w liczbie, rodzaju, i osobie, np. ja byłem, siostra była; w pierwszym razie domyślamy się Konstanty i t. d. w drugim ona.