Historical dictionary
of grammatical terms online

osoba gramatyczna

Language: polski
Etymology: łac. persona 'osoba'
EJO 1999, 414 Contemporary definition

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Quotations

Persona – osoba a. persona.

OSOBA persona osoba est rationabilis creature individua essentia ... et hinc persona dr in grammatica ipsum suppositum, quandoque proprietas suppositi, quandoque proprietas vocis osoba, quandoque vox ipsa, quandoque modus significandi et quandoque personalis proprietas R z5v [...]

Il y a trois Personnes Ego, Tu, Ille, au singulier. Nos, Vos, Illi, au plurier.

[...]

Osoby (personae) są trzy: Ego Ja, Tu ty, Ille on, in singulari. Nos my, Vos wy, Illi oni, in plurali.

Br/1848, p. 29 Definition

Pod nazwą osób rozumiemy nie tylko w ogólności istoty ludzkie, jak np. mąż, żona […], ale także rozmaite ich nazwiska własne, jak np. Polak, Władysław […].

Służą oraz do czasowania słów zaimkówych: I dress myself, ubieram się, i tak daléj przez wszystkie osoby.

Osobowanie czyli odmiana słowa przez osoby jest to taka odmiana zakończenia słowa, która oznacza stosunek słowa do podmiotu, a różne zakończenia słowa […], które ono przybiera, aby pokazać, jakiéj osoby bywa podmiot, nazywamy osobami słowa.

[…] Orzeczenie ma trzy osoby: osoba pierwsza, gdy orzeczenie przypisujemy osobie mówiącéj; osoba druga, gdy orzeczenie przypisujemy osobie do któréj się mówi; osoba trzecia, gdy orzeczenie przypisujemy osobie lub przedmiotowi ubocznemu, o którym się mówi [...].

W każdym czasie mają czasowniki po trzy osoby liczby pojedynczej i trzy osoby liczby mnogiej.

Formy fleksyjne: czasownik właściwy (★słowo osobowe, verbum finitum); osoby, wyrażające stosunek podmiotu czynności do osoby mówiącej: ★osoba pierwsza, druga, trzecia.

Osoba, p. czasowniki III.