Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba gramatyczna

Język: polski
Geneza: łac. persona 'osoba'
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

1) Na wyrażenie osoby, tj. piérwszéj okoliczności sądu zamkniętego w słowie, mamy końcową odmianę zwaną osobowaniem, czyli odmianą przez osoby. Trzy osoby wchodzą do mowy, piérwsza, która mówi; druga, do któré mówi; trzecia, o któréj jest mowa. Zaimki wyrażające te osoby, są dla piérwszéj ja, dla drugiéj ty, dla trzeciéj on. Do zaimków tych osób stosuje się słowo przez różną końcową odmianę, np. ja jestem, mam, mówię [...].

Osob jest trzy w liczbie pojedyńczej, i trzy w mnogiej. Pierwsza osoba która mówi; (ja) znam,(my) znamy (5). Druga do której się mówi; (ty) znasz, (wy) znacie. Trzecia osoba lub rzecz o której się mówi; (on, ona, ono) zna, (oni, ony) znają.

(....) Gdzie ten znak jest w Czasowaniu, domyślić się opuszczonego zaimka osobowego, którego wymaga liczba, i osoba słowa, obok której takowy leży.

Osoba pierwsza, druga i trzecia.