terminów gramatycznych online
osoba pierwsza
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
W kończeniach małej liczby, pierwszej osoby słowa z poprzedzającą zgodnobrzmiącą mają zawsze У.
Osób jest trzy: Pierwsza, пишу piszę, пишемъ piszemy; Wtora, пишешь piszesz, пишете piszecie; Trzecia, пишетъ pisze, пишутъ piszą.
Te dwa zaimki są tylko nazwami osoby mówiącej piérwszą zwanéj i osoby drugiéj, to jest téj, do któréj się mówi bez względu na płeć osób, ale z względem na ilość czyli liczbę [...].
Zaimki osobowe są te, które oznaczają osoby. Takiemi są: Ja, ty, on. Ja oznacza osobę, która mówi, ty osobę do któréj się mówi, on osobę, o któréj się mówi. Ja nazywamy osobę piérwszą, ty osobę drugą, on osobę trzecią.
Posługa trzecia, dotychczasowa osoba piérwsza, w któréj sprawotwórca mówi o osobie, np.: ja kocham was, zwać się może osobistą.
Posługa piérwsza omowna. Osoba trzecia. Posługa druga tykająca . Osoba druga. Posługa trzecia osobista . Osoba piérwsza.
Przy odmianie czasowników rozróżniamy trzy osoby: 1. osobę, która mówi, np. (ja) piszę, czytam, śpię, chodzę; 2. osobę, do któréj się mówi, np. (ty) piszesz, czytasz, śpisz, chodzisz; 3. osobę, o któréj się mówi, np. (on-ona-ono) pisze, czyta, śpi, chodzi.
1-sza osoba liczby mnogiej ma zakończenie m i my (stsł. mъ).
Forma osoby 1-ej jeśm powstała ze starszej jeśm' = jeś-m'ĭ (stsł. jesmь).
Zaimki osobowe (pronomes pessoaes) są: eu ja, tu ty, elle on, ella ona, nós my, vos wy, elles oni, ellas one. Przypadkowanie ich jest następujące:
1-sza osoba.
Liczba pojedyncza. Liczba mnoga. [...].
Zaimek zwrotny. Formy grzeczności.
Polskie się nazywa się zaimkiem zwrotnym (pronome reflexivo, x – ks). W języku portugalskim tłomaczy się przez se, jeżeli się zwraca do trzeciej osoby; ale gdy się zwraca do osoby pierwszej lub drugiej, tłomaczy się zaimkami osobowemi me, te, nos, vos; na prz.:
on się umył — elle se lavou, ona się umyła — ella se lavou, [...], ale: ja się umyłem — eu me lavei, ty się umyłeś — tu te lavaste, [...].
Formy fleksyjne: czasownik właściwy (★słowo osobowe, verbum finitum); osoby, wyrażające stosunek podmiotu czynności do osoby mówiącej: ★osoba pierwsza, druga, trzecia.