terminów gramatycznych online
osoba pierwsza
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
Osób przyrodzęnié uformowáło trzy [...]. Piérwszą zowie káżdy sam siebie, náp. robię, robięmy [...]. Drugą osobę zowięmy ty i wy. Trzecią, ón i óni [...] óna óné.
Na przykład Ja w Polskim języku znaczy pierwszą Osobę: w Niemieckim: tak Ich, w Polskim znaczy trzecią osobę w wielorakiej liczbie, w Niemieckim znaczy pierwszą Osobę w liczbie szczegulnej.
Kiedy się pytamy przez piérwszą osobę liczby pojedyńczej a mowiémy z osobą wyższą [...] potrzeba użyć shall.
[Słowa mają] trzy osoby: *piérwszá, np. jém, jémy; drugá, np. jész* jécie; trzeciá, np. jé jedzą.
Wypływają ztąd następujące prawidła: 1. Jak się ma pisać niezmiękczona spółgłoska końcowa niektórych czasowników w trybie bezokolicznym, np. piec, módz, tłuc, strzydz , czy przez e, czy przez dz, okazuje piérwsza osoba czasu teraźniejszego lub przyszłego, pomnąc na mechanizm języka, w którym głoska k zamienia się na c, głoska zaś g zamienia się na dz, (łaska, łasce; noga, nodze).
Te dwa zaimki są tylko nazwami osoby mówiącej piérwszą zwanéj i osoby drugiéj, to jest téj, do któréj się mówi bez względu na płeć osób, ale z względem na ilość czyli liczbę [...].
Przypadek 1 Osoby 1. I, ja
W koniugacji: w 1-ej osobie l. pojed. niosę, biorę, piszę i t. p.; w formach imiesłowu czynnego przeszłego na rodzaj żeński i nijaki l. p.: żęła, żęło, ciągnęła, i l. mnogiej ciągnęli, cięli, żęły itp.
Końcówka m nie ę w 1 osob. l. poj. czasowników umieć, rozumieć, śmieć: umiem, rozumiem, śmiem, na podstawie analogji: wiem.