Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sposób łączący

Hasło w cytatach: łączący, łączący sposob, sp. łącz., sposob łączący
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O czynosłowie: Nał/1774
  • Słowa: Desz/1846

Cytaty

P. Czemu ten Sposob nazwany jest Złączającym? O. Bo zawsze w rzędzie następuje za jakiemi słowami wprzod idącemi, i do ktorych on się przyłącza; albo myśl drugą do pierwszej w rzędzie łączy; dla tego dobrze się nazywa Złączający albo Łączący.

P. Ktore są słowa, po ktorych Sposob Łączący? O. [...] que kładą w Sposobie Łączącym.

W tych Słow-tokach: [...] Il faut qu'un jeune homme soit docile. Je veux que vous aviez plus de politesse [...]. Wszystkie drugie Czynosłowa po que położone, są w Sposobie Łączącym; ponieważ Złączka que pokazuje w nich wątpliwość o rzeczach, albo przyszłość ich.

Łączący Sposob.

Na koniec jakby, jakgdyby, aby, ażeby, iżby, żeby bez odpowiednich spójników są spójnikami sposobu od innonarodowców łączącym zwanego np. zdawało się jakby umarł, leżał jakgdyby zabiły (czasem niby zabity) proszę aby (ażeby, iżby, żeby) przyszedł i t. d.

Sposób łączący oznacza stan lub działanie przysądzone pewnemu podmiotowi z jakąś niepewnością; wyrażać tedy może zamiar, cel, życzenie, warunek; np. Dzieci chodzą do szkoły, by się uczyli (zamiar).

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Coniugatio — sposobienie, nakłonienie: verbum activum — dzielne, reflexivum — obojętne, wsobne, passivum — biorne, modus indicativus — sposób ukazujący, coniunctivus — złączający, przyłączający, łączący, imperativus — rozkazujący, każący, infinitivus — nieograniczony.