Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rząd istny

Hasło w cytatach: istny rząd
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O czynosłowie: Nał/1774
Definicja współczesna

Dopełnienie bliższe

Cytaty

P. Wiele rodzajow jest tych Rządow? O. Jest ich dwa rodzaje, Rząd prosty lub istny (le régime direct ou absolu), i Rząd Nieprosty lub Odnośny, (le régime indirect ou relatif.)

P. Co rozumieć przez Rząd Prosty czyli Istny? O. Trzeba rozumieć Imie albo Zaimek znaczący Podjestotę (sujet) albo Przed-jestotę (objet), wprost, jakiego Czynienia.

Przez Istny Rząd (régime absolu) Francuzi rozumieją Skarż. Spadek: przez Rząd Odnośny (régime relatif) rozumieją inne Spadki, Drugi, trzeci, i szosty czyli Odbierający.

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Syntaxis — skład (s. 181): propositio simplex — propozycyja, założenie, fraza, układ, mówienie proste, composita — złożone, subiectum — (pod-, przed-, w-, s. 353) jestota (s. 495), praedicatum — jakość, przymiot, obiectum transitivum — czynienie myślne, objestota (s. 205), rząd prosty, istny, udzielny (s. 546), istotny (s. 557), intransitivum — nieprosty, odnośny.