Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mówienie złożone
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: mowienie złożone, złożone
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • O rozznaczeniu mowy: Nał/1774

Cytaty

Nał/1774, s. 140

Mowienie jest trojakie w swojej szczegolności, Mowienie Proste (phrase simple) Mowienie Złożone (phrase composée). Mowienie Przeplatane (phrase complexe). Każde Mowienie albo jak nazywają Propozycyja, powinna mieć Jestotę (Sujet) i Jakość tej Jestoty (Attribut).

Nał/1774, s. 141 Definicja

Mowienie Złożone (la Phrase composée) jest to, ktore jest o kilku Jestotach, a o jednym ich Przymiocie, albo o jednej Jestocie a o kilku ich przymiotach czyli Jakościach; albo też o kilku Jestotach i o kilku ich przymiotach.

Kor/1961, s. 40 (39-40)

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Syntaxis — skład (s. 181): propositio simplex — propozycyja, założenie, fraza, układ, mówienie proste, composita — złożone, subiectum — (pod-, przed-, w-, s. 353) jestota (s. 495), praedicatum — jakość, przymiot, obiectum transitivum — czynienie myślne, objestota (s. 205), rząd prosty, istny, udzielny (s. 546), istotny (s. 557), intransitivum — nieprosty, odnośny.

Ciekawostki

Nał/1774: Mówienie złożone = Zdanie, które może być złożone nie tylko przez wzgląd na to, że składa się z kilku orzeczeń (i jednego podmiotu), ale również dlatego, że może a) zawierać jedno orzeczenie odnoszące się do kilku podmiotów (= podmiot szeregowy), b) zawierać kilka podmiotów i kilka orzeczeń

Powiązane terminy