Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przepis gramatyczny, ortograficzny

Język: polski

Cytaty

Odróżnianie w narzędniku i miejscowniku liczby pojedynczej tych wyrazów rodzaju męskiego od nijakiego za pomocą zakończeń ym (im) i em, oraz w narzędniku licz. mnogiej za pomocą zakończeń ymi i emi jest przepisem dowolnym, który nie znajduje żadnego uzasadnienia ani w historji języka, ani wspólczesnej nam żywej mowie ogółu.

Tym sposobem w miarę tego jak gramatyka Kopczyńskiego rozpowszechniała się, jako podręcznik w szkołach obowiązujący, i sztuczny przepis odróżniania rodzajów za pomocą zakończeń ym i ém rozszerzał się wśród piszących [...]. Zwolennicy tego przepisu mówią niekiedy o dogodnościach w praktyce, wynikających z jego piśmiennego zastosowania.

Mogą się jednak zdarzyć dwojakiego rodzaju wątpliwości: 1) ze względu na poniżej sformułowany przepis pisania ij, yj tam, gdzie to ij, yj wyraźnie słychać, a zwłaszcza w akcentowanych zgłoskach, można się wahać, czy nie należałoby tego rozciągnąć na wszystkie wyrazy dwuzgłoskowe.

Dzisiaj jedni piszą bajronizm, uważając, że w wyrazie, utworzonym według praw słowotwórstwa polskiego, powinna być pisownia w całości polska [...] część polska (-izm) stosuje się do przepisów ortograficznych polskich.