Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

prawidło

Język: polski

Cytaty

Dla zrozumiałości łatwiejszej mówimy grów, a nie: gier, jak podług, wyżej nadmienionego powszechnego prawidła formowania 2go przyp. l.m. bydź powinno by.

Prawidło, regula.

Wziąłem ja w mojej Grammatyce prawidła samego polskiego języka, bez łacińskiego; nie podzieliłem je na trzy tomiki i klassy, lecz jednym zawarłem.

P. Kiedy się używa w języku polskim zaimków: Ja, ty, on, my, wy, oni. O. Kiedy słowo się dorozumiéwa, albo kiedy wyraźniéj chcemy oznaczyć osobę. W innych razach samo zakończenie słowa pokazuje dostatecznie osobę i wtenczas używanie zaimka byłoby zbyteczne i przeciwne prawidłom języka: n. p. Czy byłeś w teatrze? Byłem, a ty?

Tym sposobem w miarę tego jak gramatyka Kopczyńskiego rozpowszechniała się, jako podręcznik w szkołach obowiązujący, i sztuczny przepis odróżniania rodzajów za pomocą zakończeń ym i ém rozszerzał się wśród piszących i nabierał znaczenia prawidła ortograficznego. Pozostaje on do dziś prawidłem sztucznym, zjawiskiem odosobnionym, w żadnym języku niespotykanym.

Najstarszą nazwą jest gramatyka. Nazwa ta była długie wieki stosowana do nauki, której zadaniem było gromadzenie prawideł poprawnego mówienia i pisania.