terminów gramatycznych online
prawidło
Cytaty
Nad wszystko zdałoby mi się najpotrzebniejsze, przez ludzi doskonałych o ktorych teraz w Polszcze nie trudno, zebranie ustaw, i jednostajnego prawidła mowy Polskiej.
Prawideł na nie grammatyka żadnych nie podaje: bo na czucie nie masz prawideł w żadnej nauce [...]. Od wykrzykników czasem słowa się tworząnp. bakać, hokać, hopać, nukać, kochać, szlochać i t. p.
[Józef Mroziński] Nauka języka naszego musi być objętą w prawidłach, nie zaś we wzorach, (obcych).
[Pogadanki Literackie] Dotykam sprawy pisowni polskiej. Gdy wszystko w kraju naszym zwolna przychodzi do jakiegoś ładu i składu, wartoby raz pomyśleć nad tem, aby i dowolność naszej pisowni w pewne karby ująć. Nie przynosi nam to pewnie zasczytu, że tak nieustalone tak chwiejne są prawidła naszej pisowni, a raczej, że żadnych nie ma stałych prawideł i. t. d.
[Stanisław Zaborowski] Niech to będzie pierwsze prawidło aby powszechnie zachowana była postać i znaczenie właściwe łacińskich liter. Ani na mało różniące się jich brzmienia zważać potrzeba, chyba że zmieniają znaczenie: wtenczas bowiem znamionami pewnemi, tę same jednak postać litery zachowawszy znaczyć głoski będzie.
Oto są właściwe polskie nasze prawidła, a nie naginane do obcych.
Prawidło to stosuje się w całości do Zaimków i Imiesłowów.
Tym sposobem w miarę tego jak gramatyka Kopczyńskiego rozpowszechniała się, jako podręcznik w szkołach obowiązujący, i sztuczny przepis odróżniania rodzajów za pomocą zakończeń ym i ém rozszerzał się wśród piszących i nabierał znaczenia prawidła ortograficznego. Pozostaje on do dziś prawidłem sztucznym, zjawiskiem odosobnionym, w żadnym języku niespotykanym.
I. Pisownia (ortografja).
Uwaga. Podane niżej prawidła nie są wyczerpujące. Dokładne wskazówki, jak pisać należy, znajdą uczniowie w osobnej książeczce, poświęconej wyłącznie sprawom pisowni.
Najstarszą nazwą jest gramatyka. Nazwa ta była długie wieki stosowana do nauki, której zadaniem było gromadzenie prawideł poprawnego mówienia i pisania.