Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo posiłkowe

Język: polski
EJO 1999,98 Definicja współczesna

Czasownik posiłkowy (słowo posiłkowe). 1. Czasownik lub wyrażenie czasownikowe, z którym łączy się określona forma innego (tzw. pełnego) czasownika, przy czym oba człony stanowią całość kategorialną (określony czas, tryb) [...].

Cytaty

Dwa słowa być i mieć, nazywają się posiłkowe: bo gdy które słowo, zwyczajnych odmian samo przez się uskutecznić nie może, one, jak to niżéj zobaczymy, na posiłek mu przychodzą.

I nakoniec słowa posiłkowe, które innym na posiłek przychodzą: to have; to be; will, would; shall, should.

Widzieliśmy że słowo ułomne can ma tylko czas przeszły could, must ma tylko jeden czas teraźniejszy, will ma tylko czas przeszły would. Brakujące im czasy dopełniają się za pomocą słowa posiłkowego to be.

Słowa więc bierne formują się w języku polskim ze słów czynnych: albo za pomocą słów posiłkowych: być, bywać, zostać, zostawać, oraz za pomocą imięsłowa biernego [...]; albo za pomocą trzeciéj osoby liczby mnogiéj słowa okolicznego z przydaniem zaimka osobistego i przypadku IV, stosownego do każdéj osoby: liczby i rodzaju.

Słowa posiłkowe zowią się te, które używają się w niektórych czasach złożonych dla zastąpienia brakującego zakończenia słowom innym, np. Słowo pisać w czasie przyszłym niedokonanym samo przez się nie ma swego osobnego zakończenia zdolnego na wyrażenie tegoż czasu; dlatego trzeba w tym względzie użyć słowa posiłkowego; być, i wtedy mówi się: będę pisał, albo; pisać będę i t. d.

Posiłkowiec .... Słowo posiłkowe.

Posiłkowiec .... Słowo posiłkowe.

Słowo być, gdy znaczy to samo, co istnieć, egzystować, jest słowem nijakiém, rzeczowném; gdy zaś słowo być pomaga innym słowom do wyrażenia jakich okoliczności, nazywa się posiłkowém. Słowa: bywać, zostać, mieć mogą także być posiłkowemi.

Słowo w języku polskim jest siedmiorakie: czynne, zwrotne, wzajemnie-zwrotne, nijakie, posiłkowe, bierne, i czynno-bierne albo przymiotne.

Ponieważ w odmianie każdego czasownika, zachodzi wiele form takich, które nie są pierwotnemi, ale raczej złożonemi z dwóch form, tj. z formy czasownika danego i ze słowa posiłkowego być, obejrzymy więc nasampiérw konjugacyą owego słowa posiłkowego.