Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rozwarcie

Hasło w cytatach: rozwarcie ust
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Porównując jednak dokładniej np. w pierwszej parze b i p, zauważymy, że nie jest to jedyna różnica. Przy b mamy zwarcie słabsze i rozwarcie łagodniejsze, a przy p mamy zwarcie silniejsze i rozwarcie raptowne i energiczne. Tak samo przy wszystkich innych zwartych: dźwięczne są jednocześnie słabe (łagodne, lenes), bezdźwięczne jednocześnie mocne (silne, fortes).

Dotychczas braliśmy każdą głoskę jako jednolitą, niezmienną w całym przeciągu swego trwania, i dlatego zwracaliśmy swą uwagę na środkowy moment jej [głoski] trwania (przy zwartych np. na stan zwarcia, jakkolwiek nie tylko zwieranie się, lecz i rozwarcie należy do składu tych głosek), — teraz będą nas interesowały miejsca spojenia głosek, przejścia od jednej do drugiej.

Odpowiednia słaba odmiana a1: latała, 1. 4. 2. różni się od mocnej siłą wykonania, mianowicie cała artykulacja jest zredukowana, co się najwięcej uwidocznia w mniejszem rozwarciu ust, a więc wszystkich odpowiednich narządów mowy, i w krótszem trwaniu.

A więc przy a nie tak dokładne rozwarcie, przy i u nie tak dokładne zbliżenie, czyli w obu wypadkach osłabienie samogłoski polega na pewnem, bardzo zresztą nieznacznem zbliżeniu do stanu spokoju narządów mowy.