terminów gramatycznych online
przymiotnik
Leksem o prymarnej funkcji członu zależnego grupy imiennej, semantycznie interpretowanej jako funkcja określenia rzeczownika (funkcja atrybutywna).
Cytaty
Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.
(1) Przymiotniki są czworakie, a nie troiste jak wielu mniema:
a) Przymiotniki imionowe zielony, a, e, biały, a, e,
b) — słowne z zieleniały, a, e,
c) — imiesłowowe z zieleniony, a, e,
d) — zaimkowe ten, a, o, mój, a, e.
Możnaby doliczyć imiona osób na ski, i cki, np. Zamojski, a, Czarnecki, a.
Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.
Przymiotnik jest to wyraz, który oznacza przymiot lub własność rzeczownika [...].
Zakończenie przymiotników zmienia się podług rodzaju, spadku i liczby rzeczownika, do którego się odnoszą. Podobnie więc jak rzeczowniki, mają przymiotniki ale tylko w l. p. trzy rodzaje: Męski z zakończeniem na i albo y, żeński z końcową samogłoską a, nijaki zakończony na e; w l. m. mają dwa wzory nierodzajowe. Mają także równie jak rzeczowniki dwie liczby i w każdéj po siedm spadków.
Przymiotniki są takie wyrazy, które służą do oznaczenia przymiotu osoby lub rzeczy, czyli rzeczownika i każdej innej części mowy, jeżeli ona jest rzeczownie użytą, np. dobry ojciec, pilny uczeń, pracowity rolnik, waleczny żołnierz, piękny koń, dobra książka, wielki kościół, ostry nóż, zielona łąka, wesołe bydełko, wysoki dom, piękne twoje zaraz itd.
Kiedy w Narzędnikach i Miejscownikach przymiotników należy pisać za księdzem Kopczyńskim: ym, im, ymi, imi, a kiedy: ém, emi, — o tém mówiliśmy szczegółowo na str. 105.
NB. Prof. Małecki i nowsi gramatycy używają w Narzędniku liczby mnogiéj tylko końcówki: ymi, (imi), bez względu na rodzaj, do którego się przymiotnik odnosi.
Przymiotnik albo imię przymiotne jest to wyraz, oznaczający przymiot i wogóle właściwości przedmiotu; np. człowiek pracowity, zwierz dziki, ptak leśny, dar królewski, domy miejskie, zabudowania gospodarskie; drzwi drewniane, schody kamienne, umysł szlachetny, i t.p.
Przymiotniki odnoszą się zwykle do rzeczowników i służą do bliższego ich określenia. To też w odmianach swoich stosują się one do tych rzeczowników, czyli, jak się zwykle mówi: przymiotnik zgadza się ze swoim rzeczownikiem w rodzaju, liczbie i przypadku.
Wyrazy, które powiadają, jakiem co jest, nazywamy przymiotnikami, na prz .: wysoki, niski, tłusty, chudy, drogi, tani, piękna, brzydka, czarne, białe i t. d.
Przymiotniki (adjectivos) powiadają, jaka jest osoba lub rzecz, na prz.: alto (wysoki), baixo (niski), bom (dobry), boa (dobra), [...].
Wyrazem szczególnie sposobnym do nazwania jakości osób, rzeczy, itd. jest przymiotnik. Łączy się on z rzeczownikiem, a odpowiada na pytanie jaki? jaka? jakie?.