Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przymiotnik

Język: polski
EJO 1999, 475 Definicja współczesna

Leksem o prymarnej funkcji członu zależnego grupy imiennej, semantycznie interpretowanej jako funkcja określenia rzeczownika (funkcja atrybutywna).

Cytaty

Głoska ą pisze się: [...]

2) W 6tym przypadku Przymiotników i Rzeczowników liczby pojed. rodz. ż.

Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:

Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! [...]

VIta: Przymiotnik (Adjectivum), np. stary, piękny, dobry, zły, i t. d.

Wyrazy do 6tey części mowy należące dla tego nazywają się Przymiotnikami, że oznaczają przymioty, np. nowy, stary, dobry, zły i t. d.

Nie przestając człowiek na tem, zaczął się zastanawiać nad podobieństwem i różnicą przedmiotów i to mu odkryło ich przymioty np. góra wysoka, kurhan niski, dzień jasny [...] i te wyrazy po grammatycznemu nazywają się przymiotnikami.

Imiona przymiotne czyli przymiotniki. [...]

Lubo dopiéro po rzeczownikach i słowie jestem zaczęły się tworzyć przymiotniki; jednak ponieważ w dzisiéjszéj mowie przymiotniki w najbliższym są związku z rzeczownikami, z niemi we wszystkich odmianach się zgadzają i mają odpowiednie skłońniki we wszystkich liczbach, oraz że słowa pospolicie się z przymiotników wykształciły przy pomocy posiłkowégo jestem [...].

Przymiotnik, czyli imię przymiotne, jest nazwisko przymiotu, czyli własności, albo raczéj określenie rzeczy, np. człowiek dobry, koń dzielny, stół drewniany, cnota prawdziwa, koło okrągłe i t. d.

Przymiotnik sam przez siebie prawie nic nie znaczy, ale połączony z rzeczownikiem wyraźnym lub domyślnym, ma prawdziwe swoje znaczenie.

Przymiotniki odmieniają się przez rodzaje, liczby, przypadki i stopnie.

Każdy przymiotnik przyjmuje wszystkie trzy rodzaje, męski, żeński i nijaki.

Wyraz w zdaniu, ściągający się do innego, na pytanie jaki? przez który jednę istotę odróżniamy od podobnych jéj, nazywa się określeniem, wyrazem określającym. Do oznaczenia określenia służy imię przymiotne, czyli przymiotnik.

Imię przymiotne czyli przymiotnik jest to wyraz oznaczający przymiot, oraz materyał, z którego rzecz jaka jest zrobiona, i należenie czyli zależność […].

Przymiotniki polskie odmieniają się przez rodzaje, liczby, przypadki i stopnie. Ze względu na trojaki rodzaj przymiotników, z któremi się używają, mają trojaki rodzaj i trojakie zakończenie […]. Stosownie do istotników przymiotniki mają siedm spadków i dwie liczby, stopni zaś jest trzy: równy, wyższy i najwyższy.