terminów gramatycznych online
zaimek dzierżawczo-zwrotny
Język: polski
Cytaty
Prócz powyższych mamy jeszcze zaimek dzierżawczy: niczyj, niczyja, niczyje, i zwrotno-dzierżawczy: swój, swoja, swoje, którego używamy, gdy rzecz dzierżona do podmiotu należy. Ponieważ już podmiot osobę, jéj rodzaj i liczbę wskazuje, przeto zaimek ten służy podobnie, jako osobisto-zwrotny siebie, się, na wszystkie trzy osoby obu liczb [...].
Gdy przy czasowniku mającym się zamienić na rzeczownik jest zaimek osobisty, zamienia się na dzierżawczy i zgadza się ze rzeczownikiem [...]. Zaimek dzierżawczy jego, jéj, zamienia się na zwrotno-dzierżawczy, gdy przez skrócenie zdania odniesie się do podmiotu, np. Dopiero wtenczas, gdy stryj jego umrze=dopiero po śmierci stryja swego będzie tych dóbr dziedzicem.
Zaimek dzierżawczo-zwrotny swój, swoja, swoje wyraża posiadanie pewnego przedmiotu przez jedną z trzech osób, o której mowa bądź w liczbie pojedynczej, bądź w mnogiej; np. ja wziąłem swoją książkę (lub swoje książki).
Ze względu na znaczenie zaimki bywają: 4. Dzierżawczo-zwrotny swój, swoja, swa, swoje, swe; zaimek ten wyraża, że właścicielem danego przedmiotu jest osoba lub rzecz, o której mowa (czyli, że przedmiot dany jest własnością osoby lub rzeczy oznaczonej wyrazem, który jest podmiotem tego zdania), np. dałem swoją mapę, wzięliście swe kajety, ludzie dbają o swoje zdrowie, uczniowie spotkali swych kolegów itp.
Zaimki dzierżawcze mój, twój i zaimek dzierżawczo-zwrotny swój miały już w staropolskim obok form pełnych: moja, twoja, swoja, moje, mojego, mojej, mojemu... formy skrócone (ściągnięte): ma, twa, swa, me, mego, mej, twego, memu, swą itd.