terminów gramatycznych online
stopień równy
Stopniowanie. [...] Stopień równy jest neutralnym określeniem cechy (jakości): miły, silny, zielony.
Cytaty
Ilość przymiotu równą w kilku rzeczach z sobą porównanych, nazywamy stopniem równym, np. miód i cukier równie są słodkie.
O stopniowaniu przymiotników. Przymiotniki polskie stopniują się albo foremnie albo nieforemnie. Foremne stopniowanie robi się podług następujących prawideł. 1) Ze stopnia równego przerabia się wyższy przez wtrącenie przed i lub y głoski sz, po czém i na y zamienić należy [...]; z tego zaś przez dodanie na początku głoski naj, albo po staropolski na, powstaje najwyższy [...].
Własności czyli przymioty rzeczom przyzwoite lub służące, nie są im w jednakowéj doskonałości udzielone, ale podług różności rzeczy, różnie ucieniowane, to jest: udoskonalone lub upośledzone; stąd powstaje stopniowanie i stopnie [...]. Grammatycznych mamy w języku naszym tylko cztéry, te zowią się: równy, wyższy, najwyższy i przenajwyższy; np. święty, świętszy, najświętszy i przenajświętszy.
Gdy się jakiéj rzeczy tylko prosty przymiot nadaje, nie porównując go z tymże samym przymiotem innych rzeczy, na tedy mówimy, że ten przymiotnik położony jest w stopniu równym, bez żadnego względu na jego doskonałość, lub niedoskonałość, np. nóż ostry.
Stan normalny przymiotnika uważany jest za stopień piérwszy, czyli równy, gdy np. mówimy: dąb tak twardy, jak heban. Są zaś jeszcze dwa stopnie wyższe od niego, to jest drugi, np.: twardszy, jeżeli moc lub ilość przymiotu jednego, jest wyższą od mocy, lub ilości przymiotu drugiego; — i stopień trzeci, np.: najtwardszy, oznaczający najwyższą moc, lub ilość przymiotu między porównywanemu Stopień pierwszy i drugi, posługując się liczbą, ściśle oznaczają potęgę i różnice przymiotów, np.: długi na dwa łokcie, dwa razy dłuższy, dłuższy dwa łokcie. Stopień trzeci udziela tylko ogólne wyobrażenie przewagi przymiotu między wszystkiemi (najmniéj trzema) postawionemi w stosunek, nie dające się liczbą określić, np. najdłuższy nie można mówić: najdłuższy dwa łokcie.
Przymioty i własności różnych osób lub rzeczy, porównywane ze sobą, mogą być albo jednakowe czyli w równym stopniu, albo też różnią się stopniem pomiędzy sobą, to jest jeden przedmiot posiada je w stopniu wyższym aniżeli drugi.