Historical dictionary
of grammatical terms online

stopień wyższy

Language: polski
EJP 1991, 334 Contemporary definition

Stopniowanie. [...] Stopień wyższy sygnalizuje większe od neutralnego natężenie cechy: milszy, silniejszy, bardziej zielony.

Quotations

Drugi stopień nazywa się wyższy dlatego: że porównywając jeden z drugim przedmiotem, jednemu z nich przyznajemy wyższość nad drugim np. mléko słodsze od wody źrzódlanej. Ten stopień oznacza téż i niższość w porównaniu z drugim przedmiotem np. ten stołek niższy od stołu. Ale ponieważ zasada tego względu w myśli jest jedna; przeto stopień ten zawsze wyższym nazywać się będzie.

W przymiotnikach jednozgłoskowych zakończonych na ble, stopień wyższy formuje się niemieckim sposobem, to jest przez dodanie do stopnia równego er, lub r tylko jeśli przymiotnik kończy się na e; stopień zaś najwyższy przez dodanie est, lub st, w podobném jak powyżéj zakończeniu.

Stopień wyższy rządzi spójnikiem than, niż, niżeli, od. Mary is prettier than her sister, Mary jest piękniejsza od swéj siostry. [...] Lecz jeżeli idzie o wybór lub pierwszeństwo między dwiema rzeczami lub osobami , które się porównywa , stopień wyższy rządzi przyimkiem of i przybiera przedimek the. That is the better house of the two, z dwóch tych domów, ten jest lepszy.

Własności czyli przymioty rzeczom przyzwoite lub służące, nie są im w jednakowéj doskonałości udzielone, ale podług różności rzeczy, różnie ucieniowane, to jest: udoskonalone lub upośledzone; stąd powstaje stopniowanie i stopnie [...]. Grammatycznych mamy w języku naszym tylko cztéry, te zowią się: równy, wyższy, najwyższy i przenajwyższy; np. święty, świętszy, najświętszy i przenajświętszy.

Stopień wyższy formuje się od stopnia równego rodzaju męskiego, albo przez dodanie głosek szy, sza, sze, albo przez zamianę samogłosek: i, y, na: szy, szá, sze; ejszy, ejsza, ejsze; iejszy, iejsza, iejsze.

Gdy się porównywa dwie lub więcéj rzeczy mające jeden przymiot, ale nierównej doskonałości, to jest: kiedy się jednę rzecz nad drugą wywyższa, lub poniża, na tedy mówimy, że przymiotnik rzeczy doskonalszéj, lub podlejszéj jest położony w stopniu wyższym, np. to jabłko jest okrągléjsze niż tamto.

Stopień wyższy (drugi) przymiotnika wypowiada, że jakaś osoba lub rzecz więcej jakiegoś przymiotu posiada, niż inna osoba lub rzecz.

Stopnie - formy, wyrażające względną lub bezwzględną intensywność cechy: 1) ★równy (positivus), 2) ★wyższy (comparativus) i 3) ★najwyższy (superlativus).

Wyższy stopień, p. stopniowanie.

Kl/1939, p. 72 Definition

Stopień wyższy, np. ładniejszy, bardziej wytrwały.