of grammatical terms online
stopień wyższy
Stopniowanie. [...] Stopień wyższy sygnalizuje większe od neutralnego natężenie cechy: milszy, silniejszy, bardziej zielony.
Quotations
[Przymiotniki] kończące się na e dobiérają głoskę r w stopniu wyższym, inné zgłoskę er.
Przedimek pewny [...] kładzie się i powtarzá się przed przymiotnikami w stopniu wyższym i nájwyższym położonemi, kiedy wyrazy Angielskié tłómaczą się w Polskiém przez im więcéj, tym więcéj, tym mniéj, lub podobnie np. the longer we live, the more we learn. im więcéj żyjemy, tym więcéj uczemy się.
(*) Dla uzupełnienia sposobów stopniowania czyli podwyższania, lub zniżania [...], winienem w krótkości nadmienić, iż jest dwojakie: a. Względne b. Bezwzględne.
a) Piérwszego używamy, gdy mamy wzgląd czyli, gdy porównywamy. Porównywając dwie rzeczy pojedyncze [...], używamy stopnia wyższego, np. Miasto Radom jest piękniejsze, niż Kielce [...].
Własności czyli przymioty rzeczom przyzwoite lub służące, nie są im w jednakowéj doskonałości udzielone, ale podług różności rzeczy, różnie ucieniowane, to jest: udoskonalone lub upośledzone; stąd powstaje stopniowanie i stopnie [...]. Grammatycznych mamy w języku naszym tylko cztéry, te zowią się: równy, wyższy, najwyższy i przenajwyższy; np. święty, świętszy, najświętszy i przenajświętszy.
Stopień wyższy formuje się od stopnia równego rodzaju męskiego, albo przez dodanie głosek szy, sza, sze, albo przez zamianę samogłosek: i, y, na: szy, szá, sze; ejszy, ejsza, ejsze; iejszy, iejsza, iejsze.
Gdy się porównywa dwie lub więcéj rzeczy mające jeden przymiot, ale nierównej doskonałości, to jest: kiedy się jednę rzecz nad drugą wywyższa, lub poniża, na tedy mówimy, że przymiotnik rzeczy doskonalszéj, lub podlejszéj jest położony w stopniu wyższym, np. to jabłko jest okrągléjsze niż tamto.
Stopień wyższy wyraża większą ilość przymiotu w jednéj istocie, niż w drugiéj (lub wielu innych) z nią porównanéj (lub porównanych) […].
Przysłówki przymiotnikowe, t.j. pochodzące od przymiotników stopniują się jak następuje: Stopień wyższy mają na éj […].
Stopień wyższy oznacza, że osoby i rzeczy, których przymiot porównywamy, mają wprawdzie jeden i ten sam przymiot, lecz jedna z nich posiada go więcej niż druga, np. Jan jest pilniejszy od Pawła. To znaczy, że Jan i Paweł posiadają wprawdzie przymiot pilności, lecz Jan posiada tego przymiotu więcej niż Paweł. Wieża jest wyższa aniżeli do. Koń jest mocniejszy aniżeli osieł.
Stopień wyższy urabiamy w ten sposób, że do źródłosłowu przymiotnika, który otrzymujemy po odrzuceniu końcówki 1. przyp. licz. poj. dodajemy przyrostek szy, sza, sze; lub ejszy, ejsza, ejsze; np. nowy-a-e, źródłosłów now, stopień wyższy: now-szy-sza-sze. Słaby, słab-szy-sza-sze; ścisły, ściśl-ejszy-ejsza-ejsze; bystry, bystrz-ejszy-ejsza-ejsze.
Степеней три: [...] 2. Сравнительная, [stopień] wyższy, показываетъ въ большемъ или меньшемъ видѣ качество или признакъ одного предмета въ сравненіи съ другимъ ему подобнымъ, напр. Pan przyjąłeś na siebie ważniejszy obowiązek niż on. To sukno jest czarniejsze od tamtego. Brat mój jest wyższy od ciebie.