Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień najwyższy

Język: polski
EJP 1991, 334 Definicja współczesna

Stopniowanie. [...] Stopień najwyższy wskazuje na maksymalne natężenie cechy nazwanej przez przymiotnik (przysłówek): najmilszy, najsilniejszy, najbardziej zielony.

Cytaty

Adiectiva compárują się, to jest, stosowywáją się, przez Gradus, stopnie, ktorych jest trzy: [...] Superlativus najwyższy, ktory ják najwięcej wyznacza, á pochodzi, tákoż, à Casu Positivi, ná I, przydawszy SSIMUS, jáko doctissimus najuczeńszy; á ma trzy zákończenia, US, A, UM, ták jáko Positivus, ma trzy swoje zákończenia.

Uwaga. Stopniów jest 3, niski (positivus), wyższy (comparativus), [stopień] najwyższy (superlativus), np. pięknie, piękniej, najpiękniej; ciemno, ciemniej, najciemniej.

Stopień najwyższy formuje się zawsze przez dodanie syllaby naj do stopnia Wyższego, np. najpiękniej, najciemniej, najlepiej.

Porównywając wiele rzeczy, gdy jednéj przyznajemy piérwszeństwo nad wszystkie inne, używamy stopnia najwyższego, np. najuczeńszy, najdogodniejszy, najpracowitszy i t. p.

Stopień najwyższy wyraża największą ilość przymiotu w istocie jakiéj ze wszystkiemi porównanéj; urabia się z wyższego przez dodanie do niego na początku zgłoski naj […].

Stopień najwyższy urabia się od wyższego, dodając na początku zgłoskę naj […].

Własność pewna może wyróżniać dany przedmiot z pośród wszystkich innych porównywalnych z nim przedmiotów i wtedy mówimy, że przedmiot ten posiada ów przymiot czyli własność w stopniu najwyższym.

Formy gramatyczne, służce do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.